[Vade al prime pagina]
[Retro a Scientias]

Interlingua in interlingua, Scientias
Documento 4, Parte 1

Scientias 4

DINOSAUROS PLUMATE TROVATE IN CHINA

China: Secundo articulos in Science del 26 de junio e Science News del 27 de junio de aqueste anno, paleontologos cercante a delinear le evolution del reptiles a in le aves ha finalmente discoperte lo que illes cercava, un dinosauro plumate.

Un tal creatura, secundo Science, provarea finalmente lo que multe scientistas jam crede, que le dinosauros non deveniva totalmente extincte mais disveloppava le volo e se evolveva a in lo que nos nomina le aves.

Solmente duo annos retro un dinosauro esseva discoperte con filamentos plumatoide super su dorso, mais multe recercatores non poteva accordar se si aquestos esseva realmente plumas.

Ora un equipa de paleontologos chinese, canadian, e american assere que illes ha discoperte le cosa real, dinosauros plumate in ric depositos fossile in China. In le jornales scientific Nature e National Georgraphic, illes describe duo species de therapodos (dinosauros carnivore) de grandor de un gallo de India, que clarmente possedeva plumas proque illos veniva con plumas fossile.

Un fossile esseva date le nomine scientific Protarcheopteryx robusta proque illo possedeva un anatomia plus primitive que le ave le plus primitive usque ora cognoscite, le Archaeopteryx, de 150.000.000 annos in le passato, trovate in lo que ora es Germania. Le altero, Caudipteryx zoui, de que esseva trovate duo specimenes, es plus proxime al aves.

Le fossiles trovate es clarmente therapodos e non aves proque manca a illos certe characteristicas skeletal de Archeopteryx e aves moderne. Le paleontologos crede que iste dinosauros plumate non poteva volar proque illes possedeva relativemente curte membros anterior., curte plumas, e un corpore duo vices le grandor de Archeopteryx. De plus, lor plumas possedeva un forma symmetric como aquello in le aves nonvolante de hodie. Nonobstante aqueste fossiles veniva con plumas definite.

Ben que certe paleontologos non es totalmente convincitearguente que aqueste fossiles es de aves antique que ha perdite le poter de volar e ha evolvite a formas similar a dinosaurosle majoritate de paleontologos non se accorda a aquesto. Le fossiles es clarmente dinosauros e non aves nonvolante.

Le theoria es que si le plumas initialmente pareva super habitantes terrestre, illos serviva alcun altere function non connecte con le volo. Alcun scientistas opina que iste protoplumas evolveva initialmente pro insular le corpores de parve therapodos. Plus tarde iste animales forsan usava plumas plus grande pro attraher accopulantes.

(Per Stanley A. Mulaik, publicate in Panorama, julio-augusto 1998)

><

EXPLOSION SOLAR VA DISTURBAR SATELLITES

SUA: Un explosion in le atmosphera del Sol pote esser un signal de un serie de tempestates solar que poterea disturbar le communication in tote le mundo e impericular aviationes in altitudes grande.

Assi dice Alan Title, recercator gerente del Instituto Stanford Lockheed pro Recerca Scientific in Palo Alto, California. Ille expecta le tempestates e maculas solar a culminar in 2000, e isto pote causar explosiones si grande que satellites e cercatores electronic de personas es disturbate quando le consequentias del explosiones penetra le sphera magnetic del Terra. Similemente, aviones militar que vola in altitudes grande riscara alte nivellos de radiation.

Le 31 de maio, un forte explosion 88.000 km longe e 322 km large occurreva in le atmosphera del Sol. Illo se moveva con 3,2 milliones de km/hora.

Le 17 de novembre un tempestate de meteores Leonid potera disturbar le 500-600 satellites in orbita circum le Terrra. Le tempestate occurre cata novembre. Le particulas de arena del cometa se move plus velocemente que le balla de un calibre .22. Illos non pote penetrar le satellites ma pote crear quadros electronic que destrue equipamento electronic. In Japon, Corea, Okinawa, e Australia del Nord on potera vider le melio le 200-5.000 meteores per hora in le tempestate que durara cinque-sex dies.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, julio-augusto 1998)

GRANDE PONTE DE VIKINGS TROVATE

Danmark: Le ponte de vikings le plus ancian ha essite trovate in Nybro, octo kilometros al west de Varde in le peninsula danese Jutlandia. Illo se data de circa 800 annos. Inter le trovatas esseva anque un moneta arabe con un cavo, fabricate in Baghdad.

Le ponte es le construction le plus ancian trovate in Danmark. Usque hodie le ponte in Ravning, vicin a Vejle, ha tenite iste predicato, ma illo es alcun centos de annos plus juvene.

Le palos de querco se data de anno 791, secundo le Museo National danese. On ha excavate plus que 100 tal palos al ponte que es tres metros large e 50-60 metros longe. Le palos sta in le excavationes quasi como ante 1.200 annos, gratias al terra fungose que protege le ligno contra putrefaction.

Un moneta ab Baghdad del periodo 815-860 anque esseva trovate. Illo ha un cavo al centro e esseva usate como un joiel. Le archeologosgaudioseanque trovava un hacha ferree con un ben conservate manico de ligno.

Le ponte esseva trovate ante que on in le pentecoste placiava un tubo de gas natural ab le Mar del Nord. Le archeologos spera que le tubo de gas non cambiara le nivello del mar assi que le remanente palos putresce, nam un certe numero de palos remane al loco.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, julio-augusto, 1998)

><

PIRATAS ESSEVA SOCIAL

Grande Britannia: Piratas non esseva personas brutal qui voleva vider sanguine. No, illes esseva robatores con un conscientia social, forsan predecessores de un socialista democratia popular.

Isto monstra examines scientific de cosas ab un nave de piratas, Whydah, que in 1717 naufragava e in 1884 esseva trovate vicin al costa de Massachusetts. On ha anque analysate papiros in archivos american e anglese.

Le experto britannic de piratas, Daid Cordingly, ha scribite un libro super piratas como un gruppo de expulsatos con fixate regulas social e mesmo ethic de como conducer se. Su libro tracta del era auree de 1680 a 1725. Le naves de piratas esseva democraticamente organisate. Decisiones esseva prendite secundo votationes, mesmo le capitano sovente esseva eligite per le equipage. In ultra, le piratas esseva politicamente correcte. Il habeva nulle discrimination contra minoritates e nulle racismo. Il ha provas que un equipage con majoritate blanc eligeva un capitano nigre.

Un pirata qui perdeva un bracio o un gamba recipeva un compensationcomo le pension pro invalides de hodie. E se le pirata moriva durante un battalia, su vidua o infantes recipeva un compensation.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, maio-junio, 1998)

><

ITALIA TROVA DINOSAURO BEN PRESERVATE

Italia: In Italia scientistas italian ha discoperite un dinosauro 24 centimetros longe que es si ben preservate que illo da nove informationes al paleontologos.

In le magazin scientific american Nature, on vide detalios del musculos e intestinos del dinosauro, un therapodo juvene appellate Scipionyx samniticus. Illo es in parentela distante del grandissime Tyranosaurus rex.

Le dinosauro italian moriva ante circa 113 milliones de annos post haber cadite a in un laco. Le basse contento de oxygeno in le aqua e le factor que illo esseva trovate in fango fin es le causa de su bon preservation.

Le dinosauros appareva ante circa 200 milliones de annos e esseva le maestros del Terra usque ante circa 65 milliones de annos.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, maio-junio 1998)

><

PYRAMIDE RECOPERITE PER ANCIAN BRICCAS

Egypto: Le pyramide le plus parve al plana de Giza, extra Cairo, debe esser re-inveloppate per briccas de rubie granite, como illos esseva in le antiquitate.

Le plano comprehende 2.000 briccas e es expectate durar dece annos. Le briccas ha essite trovate in tote le plana. Certes de illos pesa usque a 1,5 tonnas.

Le pyramide a esser re-inveloppate es illo de Mycerinos, rege inter 2490 e 2427 ante Christo. Illo esseva reaperite in martio post plure annos de restauration e es le plus parve del tres pyramides al plana, ubi anque le Sphinge se situa. Ja le anno passate archeologos e expertos comenciava mesurar e registrar le briccas trovate. Le granite esseva originalmente transportate in barcas per le Nilo ab Aswanubi se trova hodie le grande barrageal plana de Giza.

On expecta que le re-copertura del pyramide costara circa cinque milliones dollars. Isto al mesme tempore protegera le construction pyramidal.

Solmente un tertio del fundo del pyramide esseva coperite per granite, e 70% del briccas cadeva de novo.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, maio-junio 1998)

><

POPULOS CAUCASOIDE IN AMERICA ANTIQUE?

SUA: Secundo le jornal Science, 10 april 1998, in le prime septimanas de april un helicoptero operante sub le direction del Corpore de Ingenieros del Armea in le Statos Unite discargava grande blocos de petra e gravilla preter le ripa del Riviera Columbia presso le village de Kennewick in le stato de Washington. Le objecto de iste operation esseva stoppar le erosion a un puncto preter le ripa del riviera, ubi on discoperiva circa duo annos antea un ancian skeleto de 9.300 annos ante le presente, cognoscite como Le homine de Kenwick. Lo que es significante es que iste skeleto ha alcun characteristicas caucasoide.

Totevia, anthropologos dice que iste operation va interrar le sitoubi additional ossos esseva discoperite justo duo septimanas ante istoin loco de proteger lo. Illes mesmo ha convincite le Congresso a passar un lege interdicente le operation. Mais proque le legislation non esseva finite ante que le Congresso vadeva in recesso, le lege non poteva stoppar le movimento del terra.

Isto es solmente le plus recente torno in un lucta acrimoniose super un trovata que, multe archeologos crede, poterea provider indicios importante super le population del America antique. Octo anthropologos prominente ha citate in judicio le Corpore de Ingenieros del Armea, que ha le jurisdiction del sito Kennewick, pro le permission a investigar le sito pro studiar le ossos del Homine de Kennewick. Mais le Corpore vole dar le skeleto al Tribo de Umatillas, un tribo de indianos de nordest de Oregon, pro reinterramento, sub le Acto de 1990 pro le Protection e Repatriation de Tumbas de Americanos Native (le indianos). Iste conflicto es un parte de un plus grande lucta super qui va controlar le prehistoria american, con le credos religiose de americanos native opponente le theorias ancora evolvente de scientistas super le prime americanos.

Le scientistas in iste caso dice que le parve quantitate del recerca que le anthropologos ha jam facite super le Homine de Kennewick e alcun pauc altere americanos antique suggere un diversitate surprendente intra le original americanos, que da indicationes de un historia complexe e largemente incognoscite. In lor opinion le question de qui esseva le prime americanos es ancora non constante. Illes vole compler un analyse del ADN del Homine de Kennewick, que le Corpore interrumpeva quando illes sasiva le skeleto.

Quando le ossos del Homine de Kennewick esseva discoperite initialmente, le bureau del policia appellava a un anthropologo forense independente pro examinar le skeleto. Basate super le forma del cranio, ille opinava que le skeleto esseva de un pionero caucasian del 19-me seculo. Mais quando le datos de radiocarbon indicava le skeleto a esser 9.300 annos in le passato, le Corpore sasiva le skeleto in preparation pro retornar lo al Umatillas pro interramento.

Skeleto dissimilar a indigenas

Le homine de Kennewick non es le sol skeleto que es dissimilar al indigenas contemporanee. Un altere skeleto cognoscite como le Homine de Caverna del Spirito, que es de circa 9.000 annos in le passato, non es similar al indigenas moderne. Le volta cranial es plus alte, e le facie es plus stricte. Intra populos vivente, le Homine de Caverna del Spirito es le plus similar al Ainu de Japon, le gruppo de populo que originalmente populava ille archipelago.

Ben que le analyse de ADN de skeletos antique sovente discoperite in le Statos Unite es similar al ADN de indigenas moderne, isto possibilemente non es le caso con skeletos como le Homine de Kennewick e le Homine de Caverna del Spirito. Secundo Science del 24 de april, 1998, al fin de april in Salt Lake City un anthropologo molecular del Universitate Emory in Atlanta, Georgia, SUA, Theodore Schurr, presentava resultatos de un studio de ADN de e indianos american, europeos, e asiaticos.

Le nove datos basate super un marca genetic nominate appropriatemente Lineage X suggereva que il ha un ligamine definite inter euroasianos e nordamericanos. Iste marca genetic es multo rar in le ADN de indianos american moderne. Nonobstante illo existe. Illo es anque incognoscite in le ADN de asiaticos. Mais illo ha essite discoperite in populationes eurasian, p. ex., inter alcun finneses, italianos, e certe israelitas. Il anque ha alcun indicationes que illo anque appare in turcos, alcun espanioles, e bulgaros.

Certe anthropologos qui studia le origines del population de America del Nord ante le arrivata del europeos dice que iste connexion inter certe indianos e populos de Eurasia pote explicar le casos problematic de certe skeletos de characteristicas caucasoide de un antique etate in America del Nord, como le Homine de Kennewick e le Homine de Caverno del Spirito. Possibilemente populos eurasian ha migrate a America del Nord in le antiquitate.

(Per Stanley Mulaik, publicate in Panorama, maio-junio, 1998)

><

SITO ASTRONOMIC LE PLUS ANCIAN TROVATE

Egypto: Un serie de grande petras trovate in Egypto es le monumento le plus ancian connectite con astronomia.

Scientistas ha confirmate que le circulo de petras e cinque lineas de megalithos stante e cadita in Nabta, al west del Nilo in le sud de Egypto, ha 6.500 annos. Isto es 1.000 annos plus ancian que Stonehenge al nord de Salisbury in le sud de Grande Britannia. Stonehenge esseva erigite ca. 1900-1650 a.Chr., usate per un culto del sol.

Le petras in Nabta contine quatro pares. Duo pares esseva alineate in direction nord-sud, durante que un altere es dirigite verso le horizonte del solstitio estive.

Le monumento esseva usate per nomades usque ante 4.800 annos. Illo es situate al ripa de un ancian laco que esseva plenate per aqua ante 11.000 annos, quando le monson estive african cambiava a nord. Ante 4.800 annos le monson de novo cambiava al sud.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, maio-junio, 1998)

><

LE TERRA COLLABE SUB MEXICO CITY

  Mexico: Pumpage vorace de aqua de fundo face le terra sub le capital mexican descender. Le ancian edificios se finde, tubos de cloaca e tunnels pro le traino subterranee rumpe, e le aqua potabile debe esser trovate alterubi.

In le initio de iste seculo le duo lacos circumferente Mexico City, quando illo originalmente esseva fundate in 1519, habeva disparite, e on comenciava fossar in le terra pro pumpar sempre plus de aqua pro le sempre crescente numero de habitantes; hodie 18 milliones habita in le capital mexican. Durante le prime decennios de iste seculo, le centro descendeva cinque centimetros per anno, ma plus tarde isto deveniva 47 cm per anno.

In 1910, le systema de drainage functionava ben. Un grande canal assecurava que le aqua quitava le urbe pro ir al Golfo Mexican. In 1950, le terra ha cadite tanto que le aqua residual debe esser pumpate in alto pro attinger le apertura del canal residual. In 1970, le canal residual non del toto functionava. Ora on establi un nove systema residual multo plus profunde sub Mexico City sin ulle inclination del canal. Le rete es de 198 km e ha costate quasi un milliardo dollars.

Multe edificios historic, ecclesias, e palatios antique ha essite destruite per le cadita del terreno. Pro isto, on cessava pumpar aqua ab le centro e lo transportava in vice ab le peripheria. Isto stoppava le cadita in le centro a 2,5 cm per anno, ma in certe suburbios le terra continua descender 45-70 cm per anno, scribe New York Times. 8% del aqua potabile essera pumpate 1.300 metros in alto al rivo Cutzamala, a 128 km west del urbe. Ma Mexico City ha un rete multo permeabile de distribution. Circa un tertio de cata litro de aqua pur, pumpate a in le systema, dispare. Isto darea assatis de aqua pro provisionar le urbes Guadalajara e Monterrey con in toto 2,7 milliones de habitantes.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, martio-april, 1998)

><

FAMOSE CAMPO DE BATTALIA HISTORIC TROVATE

Germania:  Le battalia decisive inter tribos germanic e le invadente legiones roman in anno 9 post Christo habeva loco 20 kilometros al nord del citate Osnabrk. Archeologos german ha trovate le loco.

Le imperio Roman experientiava su defaite le plus seriose quando le germanos stoppava le legiones de Varus. Circa 15.000 soldatos roman moriva durante le battalia. Usque ora on non ha potite trovar le loco exacte ubi isto occurreva, ma archeologos german ha trovate tracias roman de carrossas presso le citate Bramsche al nord de Osnabrck. Le tracias esseva trovate in un strata antique de plure kilometros, establite per le germanos, ma le romanos lo usava pro lor invasion.

Il sembla que le germanos les escava in un trappa inter un area de marisco e le monte Kalkrieser, 157 metros alte, dice le archeologo Wolfgang Schlter. Ille pensa que le action esseva planificate ben per le germanos, qui habeva construite un minor fortalessa in le vicinitate, e ab ci on attaccava le legiones roman al flancos.

Un legion roman esseva normalmente de 4.000-6.000 personas. On non reportava de superviventes. Quando le nova del massacro attingeva Roma, imperator Augusto diceva le parolas famose: Quintulus Varus, retorna me mi legiones. Un essayo per le ductor Germanicus de penetrar in Germania in anno 16 p. Chr. anque errava. Le romanos se concentrava de defender le linea al Rheno, establiente un catena de citates fortificate: Colonia, Bonna (Bonn) e Conflutentes (Koblenz).

Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, martio-april, 1998).

><

RADAR REVELA SECRETO DEL ANCIAN ANGKOR

Cambodia: Picturas prendite ab un radar del NASA ha revelate restos celate del ancian templos in Angkor Wat in Cambodia. Le methodo pote revolutionisar le maniera in le qual archeologos specta al developpamento del ancian citate.

Le radar AIRSAR esseva developpate per NASA. Illo detegeva un distribution de circular vallos prehistoric e templos non documentate al nordwest de Angkor. Angkor es un complexo enorme de 1.000 templos in le nord de Cambodia, construite per hindus e buddhistas. Illo coperi un area al grandor de Los Angeles, SUA. On expecta que illo in le era auree habeva un million habitantes. Le templos esseva construite ab le 8-ve al 13-tie seculo p. Chr. e esseva accompaniate per un massive systema hydrologic de reservoirs e canales. Hodie, le majoritate del civilisation de Angkor es celate per un dense boscage forestal e es inaccessibile a causa de mal vias, minas terrestre, e instabilitate politic.

Tres typos de imagines de radar esseva usate. Illos esseva prendite per le Jet Propulsion Laboratory de NASA ab un avion circulante supra le area.

Le mappas de radar non solmente questiona conceptos traditional del evolution urban de Angkor ma revela evidentia de templos e civilisation precoce o absente o incorrecte in mappas topographic moderne e in reportos archeologic del initio del 20-esime seculo, dice dr. Elizabeth Moore, chef del Departimento de Arte e Archeologia del Schola de Studios Oriental e African al Universitate de London.

Le parve vallo in le perimetro del famose templo esseva discoperite in le imagines de radar in decembre, 1997. Post isto recercatores iva a pede in le area e trovava restos de un edificio del 10-me seculo. Reportos archeologic ab 1904 e 1911 non mentiona le forma circular distincte del vallo. On trovava quatro a sex restos de templos, anque structuras pre-angkorean, que suggere que on occupava le sito circa 300 annos plus tosto. Isto cambia radicalmente le chronologias acceptate super Angkor.

Elizabeth Moore anque discoperiva un sito con un templo al grandor de un stadio de football. Anque isto non esseva in ulle mappa.

Le nove detaliate mappas topographic ha monstrate nos multe cosas hydrologic e demonstrate como illos functiona in le rituales e via quotidian del populo khmer, diceva Elizabeth Moore.

Angkor es situate al orlo del laco Tonle Sap. Le aqua del laco duplica in grandor durante le saison de pluvia. Per medio de mappas tridimensional on comprende melio le impacto human del ecosystema ab le ancian khmeres usque a hodie.

John Stubbs ab le Fundation pro Monumentos Mundial nomina le trovatas extrememente promittente.

NASA expecta usar un simile systema de radar in su missiones spatial in 1999. Isto pote presentar circa 80 pro cento del superficie del Terra in detalios non experientiate ancora.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, martio-april, 1998)

[Retro a Scientias]
[Vade al prime pagina]

Сайт управляется системой uCoz
1