DODECAPHONIA:
UN DOCTRINA MUSICAL
In
le historia del linguas artificial duo nomines transluce: Johann
Martin Schleyer (Volapk) e Ludvig Lazarus Zamenhof (Esperanto). Non
equalmente note es le duo constructores de linguas artificial
del musica, Arnold Schnberg (1874-1951) e Josef Matthias Hauer
(1883-1959), cuje systema ha essite quasi completemente oblidate.
Durante
le seculo dece-none, le principios fundamental del musica (accordos de
tres tonosmajor e minor) finalmente habeva essite disintegrate.
Ductores del vanguardistas a iste tempore esseva Franz List
(1811-1886) e Richard Wagner (1813-1883)ambes plus severmente
criticate per multe esthetistas musical contemporanee. Inter illes qui
abandonava le territorio classic, cercante nove sentieros, nos
debe nominar de plus duo: le bizarre Erik Satie (1866-1925) e Claude
Deubssy, le impressionista (1826-1918).
Al
initio del tertie decennio Schnberg e Hauer, independente le un del
altere, cognosceva que on non poteva vader plus avante, empleante
systemas compositional musical fin alora existente. Ambes inventava
nove methodos pro crear musica. On parla super systema dodecaphonal
e musica dodecaphonal, sed on debe distinguer minutiosemente
inter le systemas de Schnberg e illo de Hauer.
Schnberg
fundava su systema sur sequentias de dece-duo tonos. In un sequentia,
omne tono es permittite apparer un
vice solmente. Le sequentia pote esser transportate a dece-duo
altitudes dissimile: illo pote esser speculate tanto horizontalmente
como verticalmente. Alterationes ultra isto non es licite.
Hauer
al contrario laborava con 44 si-nominate tropos. Un tropo
es un gruppo consistente de sex tonos (omnes inequal) plus le gruppo
del sex tonos remanente ex le gamma chromatic. In un gruppo de sex
tonos on es permittite alterar le ordine secundo gusto (absolutemente
prohibite in le doctrina de Schnberg).
Un
parte del successores de Schnberg, Hanns Jelinek e Herbert Eimert,
inter alteres, ha dedicate interesse grande in le aspectos mathematic
del systemas. Eimert, per exemplo, publicava in 1964 un lista notante
omne le 1928 si-nominate sequentias de omne intervallos (Allintervallreihen),
le qual ille habeva producite per medio de un machina mathematic. (Le
problema del sequentias de omne intervallos habeva usque alora
insistemente defiate omne effortios con stilo e papiro!)
Alicun
curiositates ulterior debe esser mentionate (omnes discoperite per
medio de machinas mathematice in certe casos etiam per mano!): On
pote, ex deceduo tonos, compilar 4.096 harmonias. Iste harmonias
totevia pote esser fusionate a 352 categorias. Post fusionar ulterior,
on pote distinguer 201 classes, omnes totalmente disparate.
Le
44 tropos de Hauer pote del mesme maniera esser fusionate a 11
classes; illos anque es disjungite.
Hodie
on trova in toto solmente singule componistas qui emplea le technica
dodecaphonal. Il es, certo, possibile de crear musica extrememente
belle per medio de dodecaphoniale violinconcerto de Alben Berg es
un exemplo evidentesed le majoritate del componistas considera le
carga mathematic troppo pesante, le systema troppo immaneabile, e
dunque lo ha abandonate, ben que Schnberg credeva que ille habeva
create un systema pro le cento annos veniente. Su musica tamen es al
minus sovente ludite, e forsan le etate del computatores pote apportar
un renascentia pro su ideas musical.
On
debe emphasar que il es toto impossibile, mesmo pro un auditor
accostumate, estimar si un pecia musical es create dodecaphonicamente
o per ulle altere methodo. Musica de dece-duo tonos non sona de modo
fixe. On debe mentionar que le dodecaphonia non es equal a atonalismo.
Atonalismo es un phrase del jorno sin realitate in le theoria musical.
(Per
Rune Thorsell, publicate in Panorama,
januario-februario, 1991)
><
LE
USO DE METHODOS NATURAL CONTRA LE POLLUTION
Pro
diminuer le risco al ambiente que presenta le emissiones toxic
industrial, le scientistas utilisa le natura mesme pro solver le
problema. In le revista scientific Nature,
scientistas describe le discoperta de un racia bacterial que floresce
in toluene, un substantia chimic usate in solutiones multo dilute pro
occider bacterios in laboratorios.
Professor
Goldfine explica que il ha un ample potential pro le production de
racias capace de degradar le solvente, del qual se produce billiones
de litros cata anno in omne partes del mundo.
Bacterios
que floresce in substantias chimic organic toxic e los converte in
gases innocue es jam exploitate in un nove technica originate in
Nederland. Le bacterios se servi del materiales toxic e cancerogene in
le gases residual per oxydar los. Le processo differe del digestion,
que occurre in conditiones anaerobic.
Le
idea del recercatores ha tanto succedite que le processo es usate a
scala industrial per le firma Clairtech de Utrecht. Professor
Ottengraf dice: Illo es un nove technica, secur e de basse costo,
que non transfere le problema de residuos a un altere parte del
ambiente, como face multe altere tractamentos de residuos. On ha
installate lo in raffinerias, in industrias de aromatisation e de
chocolate in Grande Britannia, in Hollanda, e in Germania del west.
In
le residuos cloacal que se utilisa pro le processo il ha un mixtura de
centos de species differente de bacterios, del quales cata uno se
nutri de varie substantias chimic. Al exception de materiales
artificial specialmente disagradabile o insolite, il habera un sol
typo de un numero grandissime de polluentes tan differente como dichloromethano e toluene.
Le
processo de seliger le optime bacterio pro un utilisation particular
es simple. Le recercatores introduce, in le camino que discarga le
polluente, un filtro que es inoculate con le residuo. Sin altere
nutrimento, le bacterios que pote nutrir se per le polluentes floresce
durante que le alteres mori. Circa le particulos, a diametro de tres
millimetros, cresce in le filtros un revestimento tenue de bacterios
capace de degradar le substantias chimic polluente.
Le
filtros bacterial es tanto efficace que un sol passage del aere
pollute trans le filtro inoculate suffice pro purificar lo per
converter le polluentes in gases innocue como anhydrido carbonic e
aqua. Le equipa ha trovate que bacterios appropriate pote tractar
chlorohydrocarburos a costo reducite de circa 40 vices comparate con
combustion in un incinerator.
Proque
bacterios con preferentias nutritional tanto inexpectate pote exister
in le natura? Il pare que le microorganismos es multo dynamic e capace
a adaptar se pro arrangiar se ben con nove ambientes.
On
pote exploitar iste flexibilitate in un methodo de adaptar le
bacterios a nove nutrimentos. Il se age de cambiar gradualmente lor
nutrimento de sorta que illo contine plus del polluente visate, assi
fortiante le bacterio de mutar a formas melio capace de oxydar lo.
Totevia,
mesmo bacterios refusa tractar certe polluentes, specialmente dioxinas,
DDT, e grande moleculas que contine chloro. Fortunatemente, il ha
pauchissime compositos de iste categoria.
Un
facto affascinante es que le bacterios se comporta differentemente in
colonias. Utilisante un electrodo microscopic, on ha potite investigar
activitate in le biostrato que se forma in le filtro. Se trova
que le activitate de bacterios in le strato tenuesolmente le decime
parte de un millimetronon es sempre uniforme.
Le
major parte del polluentes es discomponite in stratos multo plus tenue
de bacterios, durante que altere regiones es o morte o monstra pauc
activitate, un discoperta multo importante pro illes qui vole modellar
le uso de bacterios pro purificar discargas e meliorar le rendimento
de istos.
On
usava le microelectrodo anque pro investigar como communitates de
microorganismos se organisa como microscopic fabricas chimic, con un
strato de un sol bacterio, que discompone le poluente in un forma que
pote esser tractate per un colonia adjacente consistente de un altere
bacterio. Prof. Ottengraf diceva: Nos non sape como le organismos
functiona assi, ma nos es grate al Creator que permitte que on los
face.
(Per
Roger Highfield, publlicate originalmente in le Daily Telegraph, traducite a in interlingua per Broan C. Sexton, e
publicate in Panorama,
julio-augusto, 1989)
><
PAPILIONES ERADICA
COCAINA
Un
certe papilion pote devenir le nove medio pro eradicar le cocaina.
Le
malumbriao, in latino, eloria
noyesipare como altere papiliones, ma illo ha un immense
appetito al folios del planta coca, le materia rude pro cocaina. Le
agentes del Policia Narcotic del Statos Unite e certe fortias
sudamerican de policia ora crede que on pote vider le fin del exporto
illegal de narcoticos ab America del Sud. In 1987 plure hectares de
plantas coca habeva essite destruite in Peru; e Bolivia e Columbia ha
habite simile problemas. Ambe paises in un certe grado es dependente
del production e exporto illegal de coca.
Le
malumbia es special. Illo solmente vive 30-35 dies ma produce 50-150
ovos cata mense. Le larvas solmente vive de folios coca durante su
prime 10-11 dies. Illos assi deveni dependente del narcotico e debe
continuar mangiar mesmo si illos al fin mori per illo. Le folios
contine proteinas, calorias, phosphoro, vitaminas A e C, calcium e
acido de nicotina.
Le
policia pensa assi haber trovate un toto nove methodo pro eradicar le
commercio con cocaina, e scientistas investiga como on pote diriger le
reproduction del malumbia e su structura genetic, a fin que illo non
va destruer omne plantas coca. Expertos columbian assume, secundo le
jornal columbian El Tiempo,
que il ha al momento 60.000 colonias de malumbias in le Sierra de la
Macerena. San Vicente del Caguan, Vista Hermosa, e le region de
Putumayo.
(Per
Thomas Breinstrup, publicate in Panorama,
julio-augusto, 1989)
><
POPULATIONES DE
AFRICA VA EXPLODER
In
solmente 35 annos le population del stato african Nigeria essera
triduplicate, e anque in Asia on time que le populationes va exploder.
Isto
monstra un reporto recentemente publicate ab le Nationes Unite. In
anno 2025 Nigeria habera 301,3 mill. Habitantes contra 95,1 mill. In
1985. Al comparation le Statos Unite de America in 2015 habera
solmente 300,7 mill. China se mantene como le stato le plus populate
con 1,49 milliardo de habitantes. India habera 1,44 milliardo; e le
Union Sovietic, 351,4 milliones. Post Nigeria e le SUA in 2025 seque
Pakistan con 267 mill., Indonesia con 257,7 mill., Brasil con 245,8
mill., Bangladesh con 234,9 mill., e Mexico con 150 mill.
Al
momento Germania West, Italia, Grande Britannia, Francia, e Espania es
inter le 25 paises con le plus grande numero de habitantes. In 36
annos Francia essera le sol nation west-europee inter le 25 tales con
60,4 mill.
Durante
que le population del integre mundo al momento es 5,1 milliardos, illo
va attinger sex milliardos in 1998, e in 2025 le cifra essera 8,46
milliardos. 87 milliones de personas se adjunge cata anno. Ab le
medietate del 1970s usque ora le population total del mundo ha
crescite con 1,7%.
Iste
disveloppamento naturalmente causa timor. Le populationes in Asia e
America Latin cresce plus moderatemente que illo de Africa, durante
que plure paises europee senti un crescimento quasi stationari. Le
femina media del mundo ha 3,4 infantes, ma le cifra pro Africa es 6,2;
e pro Asia/America Latin, 3,5. Per exemplo Kenya e Rwanda monstra que
cata femina ha octo infantes contra le 1,7 e 1,8 de un femina europee
e nordamerican. Ma al mesme tempore le etate medie de viver se
prolonga. Assi on in media vive 52 annos in Africa e 60 annos in
paises developpamental, un crescimento de 7% in le regiones
developpamental. Le majoritate del paises industrial monstra un cifra
de 15 procento in media, dice le reporto.
China
ante alcun annos introduceva un lege limitante cata familia in areas
urban a un sol infante. E mesmo si iste politica non es sempre sequite,
le crescimento del population ha cadite.
(Per
Thomas Breinstrup, publicate in Panorama,
januario-februario, 1989)