Scientias 1

TECHNICA MODERNE DA NOVE SAPIENTIA
SUPER LE PYRAMIDES

Un equipa de scientistas japonese pensa haber trovate un labyrintho de passages in le interior del pyramide Cheops al plateau Giza al sud de Cairo in Egypto. Ma on non crede que le pharaon ha essite sepultate illac.

Durante decennios archeologos e scientistas ha examinate le mystic construction, justo al sud de Cairo. Centos de expeditiones ha entrate in le pyramide pro studiar su structura, e milles ha essayava divinar ubi se trovava vermente le mumia del pharaon Cheops. Generationes de egyptologos ha pensate que le Grande Pyramide e le duo altere pyramides esseva construite como sepulchros, e que le corpore e donos sepulchral de Cheops habeva essite robate. Sur le plateau anque es le sepulchros del filio Kefren, le reginas, membros del familia e functionarios. Illos e le Sphinge esseva erigite ante circa 4.500 annos.

Le equipa japonese ab le universitate Waseda presso Tokio publicava un reporto post duo septimanas de recerca per usante equipamento electromagnetic de scanning in le pyramide e le vicinitate.

Illes, i.a., ha registrate un passage ab le camera del regina al muro nord-west e es secur que illo pote ducer a un serie de labyrinthos in le corde del pyramide. Anque esseva discoperite un fossa 42 metros al sud del pyramide, un fossa sigillate con ligno e corda vicin al pyramide; un simile fossa discoperite in 1954 contineva le mesme materiales que esseva combinate a un nave de cedro inaugurate a Cheops. Finalmente le equipa japonese ha trovate profundationes a ambe lateres del Sphinge que sembla continuar sub le corpore e pote esser un tunnel.

Le japoneses non pensa trovar le sepulchro del pharaon in le pyramide ma plus probabilemente in le vicinitate del construction. Totevia, on primo vole esser secur que le pyramide mystic non contine ancora un camera sepulchral secrete. Le equipa pensa que le pyramide esseva construite non como sepulchro ma como symbolo del viage periculose que le morte pharaon debeva facer.

Tote le tempore on collige nove informationes super le pyramide�e le secreto deo pharaon ancora non es revelate.

(Per Thomas Breinstrup, publica in Panorama, No. 1, januario-februario, 1988)

><

ORA NOS ES CINQUE MILLIARDOS

Si on conta le population del Mundo hodie, nos es plus que cinque milliardos. Impressionante ma non sin problemas

Secundo le Nationes Unite probabilemente esseva un chinese qui dava nascentia al citatano numero cinque milliardo in julio, 1987. Cata quinte habitante del mundo es chinese.

Cata minuta nasce 150 nove animas o 220.000 cata die. Isto significa que le numero de habitantes del mundo cresce con 80 milliones durante un anno. 90 per cento del crescimento de nascentia occurre in le paises de developpamento, e pro isto es probabile que citatano numero 5.000.000.000 solmente nasce pro experientar fame, maladias, e suffrimentos. Le paises non ha apprendite como satiar le multe nove buccas, mantener le sanitate, provider inseniamento e education e assecurar un vita human.

Le enorme population es un prova que plus de infantes supervive e que le etate de viver se ha prolongate, ma illo anque es un expression de que on non ha apprendite como stoppar le explosion de population. Le plus grande problema sembla esser que le populationes in lor povressa exploita le terras e usa lor ressources plus rapidemente que illos pote esser renovate.

Secundo le fundation de population sub le Nationes Unite, UNFPA, il ha in theoria assatis de mangiar in le mundo, ma al mesme tempore il ha plus de homines affamate que jammais antea. Isto es cata quinte persona in le Tertie Mundo o cata sexte in tote le mundo. Le Banca Mundial presuppone que 730 milliones de personas non obtene assatis de calorias pro un active vita de laborar.

In anno 2022 on expecta que le population del Terra essera octo milliardos. In 1650 nos esseva un medie milliardo, 1920 duo, 1960 tres, e 1974 quatro milliardos. On calcula que nos es sex in 1999 e septe in 2010. In 100 annos le crescimento essera 0%. Dunque le UNFPA expecta un stabilisation a circa 10 milliardos in 2080.

Le fame causa le migration al grande citates per gente cercante travalio. In 13 annos 18 citates in le paises de developpamento habera plus que 10 milliones de habitantes, e in 20 annos le population urban se habera duplicate.

Multe paises de developpamento ha comenciate restringer le crescimento del population per initiar le planification familial. China assi ha decretate que cata familia solmente pote haber un singule infante. Le pais ha solo un milliardo de habitantes, e on spera que le restrictiones adjutara le problema.

In anno 2000 on expecta que le numero de habitantes in le grande citates del mundo essera assi: New York 15,5 mill., Mexico City 26,3, Rio de Janeiro 13,1, S�o Paulo 24, Buenos Aires 13,2, Cairo 13,2, Bombay 16, Calcutta 16,6, Shanghai 13,5, e Tokio 17,1 milliones.

(Per Thomas Breinstrup,  publicate in Panorama, januario-februario 1988)

><

VENETIA TOSTO HABERA MULTE CITATES GEMINE

Venetia in Italia tosto non essera le sol citate in le mundo con multe aqua in le stratas. Un cambio del climate nos expecta in solmente 100 annos a causa del si-nominate �effecto de estufa.�

Le pollution es le ver causa. Le Terra de facto ja es un poco plus calide que antea. Le temperatura media es expectate a crescer con 1,5-4,5 grados, ma in regiones nord illo cresce 8-10 grados, e poco a poco le glacie polar comencia disgelar. Isto significa que le mar crescera un medie metro, forsan usque a un e medie, durante le proxime 100 annos. Scientistas seriose parla de un bomba climatic.

Un conferentia de recercatores del futuro in Stockholm ha resultate in le reporto �Surprising Futures� (Futuros surprendente), e ci se parla del possibilitate de construer enorme dicas pro stoppar le mares. P. ex., Le hollandeses time le situation, proque grande partes del pais es situate sub le nivello del mar. Un inundation grande occurreva in 1953. Le costos esseva 12 milliardos de florinos.

Cata vice que le mar cresce con un metro, le costa se move retro 150 metros, e le climate del Mediterraneo va diffunder se verso nord con siccitate, insectos african que va destruer le recolta, menacias contra le sanitate e enorme migrationes de gente verso le nord como resultato del calor crescente. E in le nord multe sortas de plantas e arbores va morir a causa del mesme calor.

�Nos vive in tempore prestate,� dice alcun scientistas, durante que alteres adverti contra le theorias e dice que nos anque non sape multe datos pro poter determinar le developpamento.

Un signo concrete del catastrophe menaciante es le cavo in le strato de ozono supra Antarctica, discoperite in le fin del 1980s. Anhydrido carbonic, oxydos nitric, e freones ha essite inviate in le atmosphera in enorme multitudes, e poco a poco le strato de ozono se ha dissolvite. Le Statos Unite e alcun paises west ha prohibite le uso de gases de freon in lattas, ma malgrado isto le uso ha crescite a 800.000 tonnas per anno. Ora on essaya facer paises signar un tractato international de bipartir le uso de freon, cuje moleculas destrue le ozono, ante 1999. Le gente totevia lassa freon in le aere cinque vices plus rapidemente que le natura pote demolir lo.

Le ozono es nostre securitate, nostre scuto contra le periculose radios ultraviolette del sol. Le ozono functiona como un colatorio. Sin illo, quando nos jace sur le plagia in le estate pro devenir brun, nos esserea rostite. Si le strato de ozono continua esser demolite, homines, animales, e plantas morira a causa de calor e radios periculose.

Le effecto de estufa se realisa per le aqua e bioxydo carbonic del atmosphera. Illos functiona como le vitro de un estufa. Le radios del sol pote passar, ma le radiation de calor non pote escappar. Le mesme situation occurre in le ver mundo. Le calor non pote escappar del atmosphera, e le temperatura general se augmentava con resultatos terribile.

Le bomba climatic face tic-tac. Es un question de trovar le interruptor ante que il es troppo tarde.

(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, No. 3, maio-junio 1988)

><

LE RITO DE INFIBULATION A ROMA?

Le pressa italian in le mense de januario ha publicate un notitia secundo le qual in duo hospitales de Roma tres medicos haberea facite in feminas african le operation del infibulation. Isto es un rito barbare de initiation al qual son submittite le pueras ante le pubertate in multe paises african (Mali, Somalia, Senegal, e Capo Verde), ben que le governamentos face effortios pro discoragiar lo.

In dicte paises le operation veni executate per magos o ancian feminas del village e illo consiste in le amputation del clitoride e le sutura del grande labios del vulva. Le apparato genital externe veni practicamente cancellate; e si le juvene feminas supervive al infectiones causate per le manco de hygiene, le prime nocte de matrimonio e super toto le prime parto deveni pro illas un tormento.

Le infibulation, que pote evenir anque sin le clitoridectomia, es de facto un cinctura de castitate que assecura al homine le virginitate feminin, virtute que conserva preso ille populationes african un grande valor moral.

Ma como poteva evenir le execution de iste rito in le hospitales de Roma, quando in iste citate vive al maximo dece pueras african qui son filias del diplomaticos adepte al ambassadas e consulatos de ille paises? Iste diplomaticos es gente cultivate qui, sin dubita, refusa de submitter lor filias a un rito horribile de initiation tribal. Ergo on opina que in le hospitales roman ha habite loco operationes chirurgic pro restituer a multe feminas african, qui vive a Roma como collaboratrices domestic, le ostio natural del apparato genital que un consuetude ancestral e horrende las habeva facite clauder quasi completemente.

Le operation de �contra-infibulation,� como on pote nominar lo, es certemente un intervention chirurgic que omne gynecologo deberea executar con satisfaction proque illo restitue al femina le condition natural de su partes intime e la preserva de ulterior dolores que illa deberea probar al consummation del matrimonio e al prime parto, si illa non se submitte al obra regenerative del sanitario.

Necuno deberea criticar si le Servicio Sanitari National de Italia, per medio de su hospitales public, offere gratuitemente al feminas african le possibilitate de reacquirer le integritate physic que matre natura las habeva donate al momento del nascentia.

(Per Hugo Pellegrini, publicate in Panorama, No. 3, maio-junio 1988)

><

LE ROBOTS HOMICIDA

In un fabrica japonese, un robot ha subitemente activate un torno, occidente un obrero. Qual era le causa? Un unda electromagnetic producite per un scintilla electric proveniente de un grue.

Iste incidente, occurrite in 1982, ha essite revelate in un recente studio super le �smog� electronic effectuate per un consilio del ministerio japonese del postas e telecommunicationes. Le fontes de iste �smog,� o undas electronic indesirabile (UEI), son ubique: computatores personal, jocos de video, amplificatores de antennas de television pro citar solmente alcun exemplos. Nonobstante se dice que le supra-mentionate undas (UEI) interfere con le circuitos integrate del sophisticatissime systemas de controlo provocante le malfunctionamento. In Japon le robots ha ja occidite dece personas durante le ultime octo annos. Se suspecta que sex de iste accidentes ha essite provocate per le undas electromagnetic.

(Per Dennis Lane Mart�nez, publicate in Panorama, No. 3, maio-junio 1988)

><

CONSERVATION DE TEXTILES EX LE TUMBA DE TUTANKHAMON

Plure centos de pecias de tela de lino, recuperate ex le tumba de Tutankhamon, se trova, quasi incognite, desde 50 annos, in le cameras cuirassate del Museo Victoria e Albert in London. Illos include un roba ceremonial, quasi complete, portate certo per le Rege Puero non multe tempore post su nascentia, plus de 3.000 annos retro.

Il ha anque in le stato integre un chal e un charpa de lino de un qualitate sin exemplo previe. Secundo Linda Wolley, conservator de textiles antique al museo, le processos per le quales on produceva e texeva le drappo es nunc perdite. Illa dice: �Le egyptianos sapeva multo del lino que es incognite a nos.�

Il ha anque duo fragmentos de harnese de carro, facite de tapisseria�inter le plus antique exemplos del arte, e multo rar�e un pecia de tela perlate, intricate e multo colorate, guarnite de clavos de auro. On crede que isto es parte de un banda cinctural o de un banda de bracio.

Le resto del thesauro consiste de 15 cassettas de carton, plen de fragmentos e de rolos multo compactemente ligate de lino. Iste stoffa, originalmente toto blanchite, ha nunc le color de mahagoni, o quasi nigre, e es multo fragile.

Le collection attingeva le Museo Victoria e Albert in 1933, 11 longe annos post le discoperta de illo per Sir Howard Carter inter le ricchessas del tumba de Tutankhamon, qui era le filio del rege Akhnaton, e qui governava Egypto durante le breve periodo de septe annos turbulente inter 1334 e 1327 a. Chr. Totevia, on debe memorar que on requireva 10 annos pro extraher tote le discopertas ex le tumba, durante qual tempore illos era immagazinate in un tumba vacue vicin. Tutankhamon habeva solo 16 annos quando ille moriva, e on crede que forsan ille esseva assassinate.

Le textiles in le Museo Victoria e Albert constitue solmente un minuscule parte del cosas discoperite in le tumba, nam quasi omnes, inclusive del 100 pannos lumbar pertinente al rege, es in le Museo de Cairo. Le sol exceptiones es le alimentos funerari rediscoperite recentemente a Kew, e plure objectos retenite per le patrono del excavation, Lord Caernarvon, a su casa in Hampshire.

Un examination del roba ha monstrate que su creation ha requirite 3.000 horas�o 7 menses de dies de 11 horas. Secundo un marca de lavanderia trovate e photographate originalmente sur le vestimento, illo era complite in le septime anno del regno del rege Akhnaton. Isto indica le data de 1343 a. Chr., le anno natal del Puero Rege.

Ben que le vestimento sembla esser facite pro un adulto�illo ha circa 1.500 mm de longitude e 900 mm de largor�le grandor del collo es adequate solo pro un infante. Illo era quasi sin dubita un cosa ceremonial, equivalente a un roba de baptismo.

Illo es facite de un sol pecia de lino fin, plicate e suite de longor del bordos e frangiate al fundo. Le aperaturas del manicas era formate solo per un parte non suite a basso del spatulas.

Le collo ha le forma de un oculo de serratura, con un orlo rolate expertemente suite. Illo es implaciate un pauc in avante del spatulas pro facer lo cader ben. Le foramine principal es precisemente circular. Sub illo, a circa 100 mm de longor, es le fissura que lassa traher le vestimento super le capite. Isto es taliate in tal modo que, quando portate, le parte superior es claudite e le parte inferior es un pauc aperte super le sterno. Illo fini in un puncto.

Le roba, originalmente toto blanchite, ha nunc le color de pergamena, tintate per carbonisation e marcate per un substantia oleose que, on suppone, era utilisate in le ritos funebre intra le tumba. Illo es intacte, salvo le section que portava le marca de lavanderia, que era excidite per cisorios ante que le vestimento arrivava al Museo V. & A. Nemo sape ubi nunc es iste fragmento. Le sol prova de su existentia es un photographia in le archivo Carter al Instituto Griffith in Oxford.

Le lino del chal, que al tempore del discoperta del roba e del charpa era involvite circum le collo del chacal in le famose Reliquario del Chacal, es tanto fin que le oculo nude pote a pena vider le filos. Carter lo describeva in le parolas �simile al musselina� quando illo era trovate; e, primo facite, illo era probabilemente quasi transparente. Anque illo ha le color de pergamena, ma brun clar ubi illo era inveloppate circum le Reliquario. Ubi illo toccava le ligno, illo es perforate con multe foramines de vermes. Illo ha anque frangias a duo bordos, e un grandor de circa 910 mm, ma in parte on ha lassate lo restar in le plicas in le quales on habeva trovate lo.

Le charpa, que pendeva al solo preter le patas del chacal, es in le pessime stato. Grande pecias es nigre. Plicas in le stoffa monstra exactemente como illo era plicate pro coperir le patas anterior del reliquario.

Secundo Sheila Landi, conservator principal de textiles al museo, multe articulos era grandemente deteriorate ante que illos arrivava ibi e probabilemente ante que illos era removite ex le tumba, que habeva essite disturbate per robatores solmente alicun decennios post le morte de Tutankhamon. Landi dice: �Nulle deterioration es perceptible durante le ultime 20 annos. Io dubita an il habeva multe deterioration in le 30 annos previe. Le existentia de iste textiles non ha essite secrete pro le professionales de museo, ma quasi solmente le conservatores ha cognoscite lor ubication exacte.�

Dice Linda Woolley: �Quando le Museo Britannic organisava le Exposition de Tutankhamon in le annos septante, le personal ibi non credeva que nos ha iste cosas hic.� Solo pauc personas ha vidite los post le deposito. Alicun cassas non ha essite aperite post le tempore de Howard Carter. Continua Woolley: �Alicunes del articulos se disintegra. Illos se carbonisa rapidemente, e io mesme non volerea haber los in le manos.� Ante alicun dies, on aperiva uno del cassas e poneva le contento pro le prime vice super un tabula in le camera cuirassate principal, fresc, clar, e con tecto alte.

�Le momento quando nos disturba un de istos nos initia tote un multitude de problemas,� diceva Landi. �Nos ha necessitate de saper ubi nos va poner lo, le optime maniera de conservar lo pro retardar le deterioration, e nos ha necessitate de trovar un persona preste pro tractar lo.�

Le textiles es significante proque illos pote revelar multo del apparentia real del vita quotidian in Egypto antique.

Le textiles da anque informationes super le varie generes de telario, le methodos de texer, e le typo e manufactura del filos.

Le vestimentos mesme pote indicar le natura del ceremonias del vita egyptian. Per exemplo, un alte proportion del pannos funerari trovate in altere excavationes esseva al reverso, indicante un symbolismo deliberate.

(Per Geraint Smith ex le Daily Telegraph, traducite in interlingua per Brian Sexton, publicate in Panorama, No. 6, novembre-decembre 1988)

><

CAMBIO DE CLIMATE IN LE REGNO UNITE

Ante le annos medie del proxime seculo, Grande Britannia pote esser un pais de sol e plantas subtropical protegite contra le mar calide e plus alte per dicas que costa multe billiones de libras.

Isto es le pictura que emerge ex un studio facite pro le governamento per le Consilio de Recercas in le Ambiente concernente le cambiamentos causate per le �effecto conservatorio� producite per gases industrial in le atmosphera del terra.

Le reporto dice que ante 2050 le climate de Anglaterra del sud sera plus proxime a lo del sud-west de Francia contemporanee. Anglaterra del nord e Scotia devenira plus calide, ma non per necessitate plus sic.

Il habera un invasion de plantas que al presente floresce in conditiones mediterranee, durante que le position de plantas indigene va devenir mesmo plus precari.

Le altiamento in le nivello del mar va necessitar enorme dispensas pro dicas maritime, dice le reporto, que ante hodie era circulate solmente inter scientistas.

In Essex, un altiamento del mar per circa un metro poterea causar le destruction de quasi omne paludes e un reduction de quasi 50% in le area del plagias de fango.

Le reporto dice: �Serea ironic si multe plagias touristic dispareva justo al momento quando le climate de Britannia del sud e del est deveniva simile a illo de Biarritz.�

Le distribution de multe pisces de aqua dulce sera alterate, e un cambiamento va haber loco in le distribution de recoltas.

Multe species sera cultivabile in regiones montan que al presente es troppo frigide pro agricultura.

Le biotechnologos e le propagatores de nove varietates de plantas potera sin difficultate provider nove typos de recoltas melio apte pro le climate alterate.

Nivellos augmentate de anhydrido carbonic va stimular multo le crescimento de arbores juvene�de coniferes e de species a folios large.

Quanto al picea de Sitka (Picea Sitchense), tanto criticate per ecologos ma tanto amate per le Commission de Silvicultura, que lo planta in vaste numeros in le regiones montan de Grande Britannia, su futuro poterea esser incerte. Le reporto dice que, si le terra se caleface plus rapidemente que le mar, e si in consequentia le aer deveni minus humide, iste typo de picea poterea suffrer, nam illo non floresce in conditiones sic. Ma, si il habera plus de pluvia, un calefaction de un sol grado poterea stimular le picea de Sitka e le pino del Scotia a un crescimento de quasi 40 per cento.

Le incendios forestal poterea esser plus frequente, como in Francia del sud, e un altiamento de temperaturas pote disrumper le sequentia de developpamento de fructos e semines. Per exemplo, le rendimento del pomos varietate Cox�s es reducite per tempore calide in le prime dies del primavera.

On crede que un altiamento de tres grados de temperatura poterea augmentar le taxa de disveloppamento del recoltas, producente assi rendimentos plus basse de cereales e plus alte de patatas de beta de sucro.

Le cambiamentos climatic producera anque un accrescimento plus rapide de pestes e morbos, e altiara le tension thermal in porcos e bestial.

Le reporto es le resultato de labores facite per sex gruppos de scientistas al quales on ha presentate un �scenario specimen de climate� correspondente al resultato del effecto conservatorio sur Grande Britannia.

Le scopo era identificar regiones critic o punctos de pression in le Regno Unite ubi un cambiamento climatic poterea haber maxime consequentias. Le reporto sera utilisate como un base pro identificar le prioritates de recera del futuro.

(Per Roger Highfield, redactor de technologia del Daily Telegraph, publicate in interlingua in Panorama, No 1, januario-februario 1989)

><

ALTERE NORMAS DE FAMILIAS

Le polyandria es un forma de matrimonio in le qual a un femina es consentite de haber plus de un marito in le mesme tempore. Iste institution existe anque actualmente in varie regiones del Tibet e del Asia sud-oriental e debe esser intendite non como un forma de simplice conviventia, ma un ver matrimonio que constitue un nove familia. Iste forma de maritage in ille paises es multo developpate e existe ubique como regula general, anque si il ha altere formas de matrimonio.

In general le maritos del femina es un gruppo de fratres qui face parte del familia etiam si le plus juvene es adolescente. Le fratre plus ancian ha le major derectos. Ille selige le sponsa pro totos, stipula le contracto de matrimonio e face le formalitates necesse, dum le altre fratres debe promitter solmente de restar insimul, ma iste proposito varia secundo le consuetudes del region. In alicun paises un del fratres pote vader via ab le domo commun e prender un altere uxor, ma ille conserva su derectos de marito sur le uxor habite con le altere fratres, ben que istes non pote vantar nulle derecto sur le femina que ille ha seligite pro se.

In altere partes le fratre major ha le facultate de chassar de casa le fratres minor sin fornir a illes qualcosa pro viver. Generalmente le fratres-maritos vive insimul sub un sol tecto. Totevia illes non es in casa contemporaneemente. Sovente illes debe vader alibi pro lor labores e in le domo resta con le femina con un sol marito.

Le casa generalmente ha duo cameras pro dormir, un pro le uxor e le altere pro le maritos. Le organisation del relationes sexual in le familias polyandric es varie. Illo differe in le diverse localitates. In le parte oriental del Tibet e in le Sikkim non es obligatori que le femina ha relationes con omne le fratres; illa gaude de un grande libertate de decision. Essera a illa a seliger le un o le altere o solmente le fratre major.

Secundo altere consuetudes, le fratres minor, quando illes vive in le casa commun, non ha ulle derecto conjugal. Tal vice illes de commun accordo se alterna in haber le prestationes sexual. Cata uno vivera con le femina per un determinate periodo de tempore, in general un mense. Como signo de lor permanentia illes mitte le bottas o le cappello appendite al porta, e quando un de illes los levara il significa que su torno es finite e le posto es libere pro un altere. Tamen le major derectos son reservate al marito real (le fratre major) qui solo durante su absentia concede un exclusive possession del uxor al alteres.

In India le favores del femina son equalmente dividite semper con le consenso del fratre major. Il es evidente que le fratres minor ha un position de inferioritate con respecto al frate major, e tante vices illes son considerate simple domesticos.

Presso le nayares sovente se attinge un forma de cohabitation multo harmoniose, proque il ha un equalitate de derectos inter tote le fratres. De facto cata uno assume le responsabilitates e le prerogativas de marito per un periodo de tempore stabilite.

Le question del filios veni resolvite in varie modos, secundo le locos e le tribos. Generalmente tote le filios nascite ex plure maritos veni attribuite al tutela e al mantenimento del prime marito�il es a dicer, del fratre major. Altere vices es le matre qui decide qual patre es le filio. Presso alicun gentes necuno del possibile patres recognosce legalmente le filios qui veni elevate sin establir con illes ligamines de parentela.

Presso le ludakhes le femina, ultra esser uxor de numerose fratres, pote contraher un altere matrimonio con un homine qui non face parte del familia del maritos. In general, le nove matrimonio es facite con un homine juvene qui non ha ligamines patrimonial con le fratre major. Iste nove marito, qui in practica es un amante del femina, es nominate magpa. Il ha anque le caso que le femina vole sponsar un homine sin fratres. Alora iste pote seliger un o plure homines foras le parentela, qui deveni maritos qui participa regularmente al union sexual con le uxor commun.

Inter le todas, le femina qui contrahe matrimonio pote prender altere homines qui deveni le amantes official. Le selection del amantes compete al femina, ma in multe casos es le prime marito qui les selige, o anque ille debe dar su approbation o non al selection facite per le uxor. Sovente le numero del amantes amonta a dece e anque plus. Le consuetude del amantes es multo diffuse anque inter le nayares e le libertate in le comportamento sexual feminin ha un sol obstaculo: il es severmente prohibite de haber relationes extraconjugal con homines de casta inferior. Si un del maritos del femina desidera abandonar le sponsa commun e maritar se con un altere femina, ille lo pote facer liberemente.

Il ha ultra illos altere formas de polyandria in le quales le maritos non es fratres o parentes ma son simplice amicos. In le Tibet, presso le lhassas, sovente le patre o le oncle del marito divide le lecto conjugal con le sponsa del filio e nepote. In altere locos, essente multo juvene le filio unite se a un femina in expectation de su maturitate, le patre e le filia affin ha relationes sexual. Le filios nascite ex iste union son considerate appertinente al juvene marito. In certe situationes in le quales le femina sponsate es multo plus ancian que le marito, qui in practica es un adolescente, illa es autorisate a conviver con le patre del sponso, ma anque con le filio del amita paterne o con altere parente stricte del mesme casta.

Il ha casos presso populos oriental in le quales le polyandria es realisate quando un homine se inamora del sponsa de un altere. Ille lo dice apertemente al sponso de illa e, generalmente, ille veni recipite per le marito del femina de su corde, proponente le de devenir su �fratre de amor.�

Le existentia del polyandria es variemente justificate secundo le diverse regiones in le quales illo se ha developpate. In le Tibet, le cultivation del campos, que eveni semper in le mesme terrenos del altiplanos, non permitte le incremento del numero del familias adapte al agricultura, e isto justifica le reunion de multe homines con un sol femina sub un sol tecto. Iste consuetude impedi contermporaneemente un forte augmentation del population, phenomeno que esserea damnose in regiones in le quales le production del terrenos es semper multo limitate.

Un altere ration que justificava le polyandria era le necessitate de parte del homines de quitar sovente le domo pro facer le guerriero, le pastor, o le commerciante per longe periodos de tempore, durante le quales le femina haberea remanite sol. Con le systema de plure maritos, un o duo a torno pote restar in casa con illa e occupar se del labores domestic.

Presso le eskimos, qui generalmente son monogamic, le polyandria es practicate in caso de sterilitate, ma anque le marito pote conceder se plure feminas pro le mesme motivo.

Le femina polyandric es ben contente de su position de importantia e de respecto reguardante le homines.

(Per Hugo Pellegrini, publicate in Panorama, No. 1, januario-februario 1989)

[Retro a Scientias]
[Vade al prime pagina]