Interlingua es le resultato del incontro de duo factores. Le prime esseva le formation del stato lingual del Europa moderne, characterisate per le coexistentia de plure dozenas de linguas separate sed non completemente independente proque in illos se trova ab un latere un vocabulario e ab le altere latere un structura grammatic fundamental e essentialmente commun.

Le secunde factor esseva un aspiration a construer pro le civilisation moderne un lingua auxiliar neutral que poterea jocar le mesme rolo del latino durante le civilisation medieval.

Post annos de studios on concludeva que le lingua auxiliar neutral le plus ideal esserea un idioma componite ex un vocabulario latinesc prototypic con un grammatica moderne.

Que es le tractos avantagiose de iste latino moderne que lo distingue de altere linguas construite?

� Le studio de interlingua adjuta a cognoscer melio nostre lingua materne. Il pare forsan peculiar que nos considera iste beneficio de interlingua como le prime, ma illo es de grande importantia. In nostre lingua materne il ha multe parolas interlingual. Apprendente interlingua, nos apprende simultaneemente lor senso precise, lor origine, lor loco in le vocabulario, e lor uso correcte. In multe linguas il ha dictionarios de parolas foranee. Le studio de Interlingua, usque un nivello plus alte, los substitue efficacemente.

� Interlingua es un instrumento excellente de apprender como studiar altere linguas. Nos ben sape que apprender le secunde lingua foranee es plus facile quam le prime; e nos anque cognosce que solmente le prime cinque o sex linguas es difficile. Le ulteriores jam veni per se. Que es le causa de iste phenomeno?

Le prime, e forsan maxime, difficultate del studio de linguas es que, comenciante nostre studios, nos identifica le notion de lingua con nostre lingua materne. On besonia tempore pro discoperir que nostre lingua materne e le foranee ha tractos e commun e completemente differente.

Studiante le secunde lingua foranee on jam usa le experientias acquirite durante le studio del prime, e quanto plus de linguas nos cognosce, tanto plus facile es separar lo particular de lo general, e lo general reduce grandemente le numero de particularitates de un lingua nove que on vole apprender.

On pote dicer �Proque studiar interlingua? Il es plus utile consecrar le tempore e le energia al studio de alicun lingua national�. Ma le experientia monstra que si un gruppo de personas studia un lingua national durante duo annos e un secunde gruppo studia interlingua un anno e un lingua national le proxime anno, le membros del secunde gruppo habera un cognoscentia plus profunde del lingua que illes ha studiate le secunde anno. (Naturalmente on suppone que le membros de ambe gruppos ha consecrate le mesme tempore e energia a lor studios.)

Il ha un factor psychologic importante que influe le successo del secunde gruppo:  Su membros senti tosto le resultato de lor effortios, lo que facilita lor studios ulterior. E quando illes comencia studiar un lingua national, illes se movera in un terra bastante familiar e non experientiara le fallimentos de personas sin le avantagio de haber studiate un lingua planificate plus simple ante attacar un lingua national complexe.

� Interlingua da un clave a omne le linguas romanic�mesmo al anglese. Interlingua como un lingua latinesc se trova simile al linguas romanic (o neolatin). Isto vole dicer que qui sape interlingua, pote devenir capace de leger textos in le altere linguas romanic con un minimo de fatiga, e anque, in caso de textos scientific, in anglese.

� Interlingua nos approxima al latino. Il es superflue accentuar lo que le hereditage latin significa pro omne nostre cultura. Totevia, nos sape que a causa del multe cosas que on debe apprender pro functionar in le mundo contemporaree scientific e technologic, le inseniamento del latino de plus in plus regrede.

Multe personas deplora isto, ma sin spero, e il es certe que solmente studiantes specialisate va studiar le latino classic in le futuro. Interlingua tamen es le successor directe del latino, e pro isto su cognoscientia in un certe mesura�e forsan justemente in le relationes le plus importante�pote plenar le vacuo create per le manco del studio universal del latino. E pro illes qui vole studiar latino, un cognoscientia de interlingua es un preparation excellente.

� Interlingua nos adjuta in trovar nostre loco in le mundo. Il es trivial notar que nos omnes pertine a duo grande collectivitates. Ab un latere nos es humanos, membros del humanite. Ab le altere, nos es membros de un nation. Ma pensar in le polaritate humanitate-nation es un modo troppo simplificate de vider le realitate. Intra le humanitate e le nation il ha un tertie collectivitate, al minos tanto importante como le prime duo. Isto es le cultura del civilisation occidental.

Naturalmente, le cultura es alique multiplissime. Totevia, illo ha anque un aspecto lingual. Interlingua es un derivation del linguas que ha portate al civilisation occidental su ideas le plus importante e dunque provide un demonstration potentissime de su unitate structural.

� Interlingua es ben usabile como un lingua connexive supranational. Nos sape que le scopo primari del redaction de interlingua esseva le production de un lingua auxiliari international. E examinante interlingua como un possibile lingua ponte international, on pote constatar que, comparate a altere tales, illo posede un grande avantage: pro comprender lo, un immense gruppo de humanos non besonia ulle studio.

Il resulta del structura simplissime de interlingua que illes qui cognosce duo de su linguas fonte fundamental comprende automaticamente multe textos in interlingua. Ma mesmo si un persona sape solmente un lingua romanic�particularmente si illo es su lingua materne�e possede un pauco de intelligentia o phantasia lingual, tunc ille o illa satis facilemente comprende interlingua in su forma scribite.

Inversemente un persona qui sape passivemente duo del linguas fonte ma non es capace de usar los activemente pote pervenir multo facile- e rapidemente al uso active de interlingua.

Il ha non paucos qui jam volerea interrar Europa. Totevia, il ha multe alteres, como anque nos, qui crede que illo ha ancora un futuro. Ma un Europa florante non potera viver sub su presente conditiones babelic. Illo besonia un lingua connexive. E que poterea esser plus apte a iste rolo que interlingua?

(Adaptate de un articulo per Dr. Ferenc Jeszensky, Lingua e vita, No. 89, januario-april, 1997, e No. 90, maio-augusto, 1997)

[Retro a Interlinguistica]
[Vade al prime pagina]