Interlingua nasceva in 1951 con le publication del dictionario interlingua-anglese, cuje redactor esseva Alexander Gode, e le grammatica preparate per A. Gode e Hugh E. Blair. Totevia, iste evento non haberea essite possibile sin le existentia del �International Auxiliary Language Association� (Association pro le Lingua Auxiliar International) e sin le supporto e financiari e moral de Alice V. Morris.

Durante que illa esseva un patiente in un clinica in le prime parte del decada inter 1920 e 1930, Alice Morris, un seniora american multo ric e le sposa de Dave Hennen Morris (ambassator statounitese in Brussel 1933-1937), discoperiva per hasardo le existentia de esperanto. Illa deveniva multo enthusiastic pro le idea de un lingua auxiliar pro omne le mundo.

Alora, dr. Frederick Gardner Cottrell del �International Research Council� (Consilio International de Recerca) interessava e sr. e sra. Morris pro le creation de un organisation permanente que prosequerea le studios de linguas international jam comenciate per varie committees. Sr. e sra. Morris ambes videva que illes habeva un opportunitate excellente pro realisar lor ambition de unificar iste studios e promover le uso international de un lingua auxiliar optime.

Le movimento in favor de un lingua auxiliar pro relationes international habeva jam recipite un nove impeto per le labores del �Committee on International Auxiliary Language� establite per le �International Research Council� a su conferencia in Brussel in 1919.

Pro discuter le problema, le committee assemblava personas qui habeva grande experientia in cosas international e in problemas de communication e qui possedeva grande erudi�tion linguistic.

Como resultato de labor de iste committee, le �American Association for the Advancement of Science�, le �British Association for the Advancement of Science�, e le associationes equivalente francese e italian, con le �American Council on Education�, le �American Council of Learned Societies� (Consilio American de Societates Academic), e altere gruppos de specialistas, institueva le �International Auxiliary Language Association� (IALA).

In 1924 IALA esseva constituite legalmente in le Statos Unite como organisation non a scopo lucrative pro �promover studios, discussiones, e publicitate extense de omne questiones relative al establimento de un lingua auxiliar, con recer�cas e experimentos capace de avantiar le establi�mento de un tal in modo intelligente e super fundationes stabile�, secundo su Outline of Program (summario de programma) 1924, pagina 9.

Postea, al pagina 15, le Outline of Program dice que le lingua final deberea esser recommendate de esser �adoptate finalmente per le governamentos del mundo�. Illo indicava que le lingua final non existeva. Le proxime paragrapho defini le scopo: �Establir un lingua synthetic que debe esser instruite in omne systemas de education per omne le mundo como un medio commun de excambio de pensamento e del diffusion de saper inter gente qui ha differente linguas maternal�. IALA tunc comenciava un programma de recercas in America e Europa.

IALA obteneva su appoio financiari de plure fontes, como per exemplo le Carnegie Corporation, le Rockefeller Foundation, e le Research Foundation, ma sr. e sra. Morris e su familia dava le appoio le plus importante. Iste appoio finiva al morte de sra. Morris in 1950.

Le studios per IALA del linguas national e international:

In su prime annos, IALA explorava le problema del lingua. On creava un lista de omne le litteratura que contineva discussiones del linguas international, e on assemblava un bibliotheca del libros relative al problema. Al mesme tempore on establiva contacto con le varie gruppos que supportava le varie linguas auxiliar.

IALA accentuava ab le comenciamento que le scopo del Association esseva non disveloppar un nove lingua auxiliar ma establir un base scientific pro comparar le projectos currente. Dunque illo initiava un investigation comparative del esperanto de Zamenhof (1887), del latino sine flexione de Peano (1903), del ido de Couturat e Leau (1907), del Esperanto II de Saussure (1910), del occidental de de Wahl (1922), e del novial de Jesperson (1928).

Il habeva anque un studio comparative del linguas ethnic le plus importante (anglese, frncese, germano, italiano, latino, russo, e espaniol), ab le quales le linguas auxiliar investigate tirava lor material. Ma in le prime stadios, le scopo de IALA esseva arrivar a un compromisso inter le linguas mentionate in supra. Proque Zamenhof e Couturat non plus viveva, Edmond Privat defendeva esperanto e Sigfried Auerbach defendeva ido.

Plure reuniones de iste autores e advocatos esseva arrangiate inter 1925 e 1930 per sra. Morris a Paris, a Bex, a Geneva, e a Montreux, ubi cata representante offereva concessiones reciproc e acceptava cambios in lor linguas respective.

Iste studio del linguas international currente esseva plus profunde que illo del Delegation pro le Adoption de un Lingua Auxiliar International de 1907. Totevia, omne effortios de compromisso inter le linguas studiate esseva in van. Le esperantistas e le idistas manteneva lor differentias, e lor character schematic esseva incompatibile con le linguas naturalistic. Dunque on abandonava le sperantia de compromisso, e cata lingua prendeva su via original.

Al Secunde Congresso International de Linguistas a Geneva in 1931, IALA arrangiava pro le prime vice que linguistas professional e expertos in linguas auxiliar conveniva durante un periodo de duo septimanas pro excambiar ideas. Otto Jespersen convocava le conferentia, que dava su approbation al programma de recercas del IALA, e non minus de 27 linguistas eminente (non membros del IALA) signava le documento de supporto. Anque octo alteres addeva lor nomines al Tertie Congresso de Linguistas a Roma in 1933.

Profunde recerca duce a un lingua.

Interim, IALA faceva recercas in America del Nord. Professor Herbert N. Shenton, alora del Universitate Syracuse, exequeva un studio intense del difficultates interlingual in conferentias international e publicava su reporto sur istos in 1933.

Dr. Edward L. Thorndike interprendeva un serie de experimentos super le facilitate relative de apprender linguas construite e natural e publicava le resultatos de su studios anque in 1933.

Helen S. Eaton, membro del personal del IALA, faceva su recercas pro investigar an un lingua international, in iste caso, epseranto poterea esser utilisate in un curso simplificate del linguistica comparative pro orientar studentes al studio de linguas. Illa publicava su reporto in 1938; e in 1940, un lista de frequentias semantic.

In 1935, IALA teneva un reunion al ambassada american in Bruxelles (ubi sr. Morris esseva le ambassator american) pro presentar le prime passos de su �Plan for Obtaining Agreement upon an Auxiliary World Language� (Plano pro obtener accordo super un lingua auxiliar mundial).

Postea IALA planificava reuniones in correlation super le question de un lingua auxiliar mundial. Le prime reunion esseva in le ambassada american in Brussel in januario, 1936. Professor Willaim E. Collinson del Universitate de Liverpool, qui habeva essite associate con IALA ab le prime annos (al minus post 1928), habeva jam facite studios preparatori de grande valor e remaneva in relation directe con le activitates de IALA.

Un numero imponente de linguistas eminente esseva participantes de iste committee: 24 linguistas de 19 universitates se trova in le lista del publication Some Criteria for an International Language and Commentary (Alicun criterios pro un lingua international e commentario) de 1937, paginas 35-36. Le committee continuava su recercas in Europa usque le comenciamento del guerra in 1939, que rendeva impossibile le reunion del committee.

Durante 1936 un personal international de membros de formation professional in le philologia comparative esseva assemblate al Universitate de Liverpool, con professor Collinson como director e E. Clark Stillman como director adjuncte. Le Foundation Rockefeller dava un subvention pro lor labor initial al Universitate de Liverpool, ubi illes conduceva lor recercas. De plus, le Research Corporation habeva generosemente donate un subvention annual �pro le recerca de promover le realisation de un lingua neutral e non-politic�, e le labor continuava a Liverpool pro assemblar e compilar le datos linguistic e extraher ex illos le material de parolas international.

Ben que IALA non habeva originalmente intendite construer su proprie lingua auxiliar, illo comenciava cambiar su position post circa 1934, quando le utilitate del linguas que su recercatores investigava deveniva de plus in plus dubitose.

De importantia special esseva le argumentos an on debeva preferer un lingua naturalistic (como occidental) o un lingua schematic (como esperanto o ido). On teneva reuniones pertinente a Geneva in 1935 e a Copenhagen in 1937, ubi�al grande surprisa del mundo interlinguistic�esperanto esseva toto abandonate.

Jam in 1937 le recercas del IALA veniva al conclusion que pro elaborar un lingua scientifica- e impartialmente on debeva extraher lo completemente ex le linguas natural. Le recercatores habeva establite que milles del parolas in le linguas europee esseva jam international, e illes concludeva que on debeva usar iste parolas pro extraher un lingua optime sin deformar los in un lecto de Procrustes secundo le tradition del linguas schematic.

Concludite isto, IALA se decideva crear su proprie lingua, e pro assecurar le completion de un tal projecto, sra. Morris generosemente provideva supporto adequate financiari.

Le comenciamento del guerra in 1939 necessitava le dispersion del personal multinational. Le governmentos de multes del linguistas europee les usava in le conducta del guerra. Prof. Collinson, pro exemplo, debeva abandonar le major parte de su classes in Liverpool in su labor pro le governamento britannic relative al problema de estranieros nascite in paises inimic ma habitante Grande Britannia.

Alora on transfereva le datos linguistic e le bibliotheca jam accumulate al Universitate de Liverpool a New York, ubi sr. Stillman organisava un nove personal de linguistas de varie nationalitates que ille dirigeva usque ille entrava in le servicio del governamento american in 1943.

Tunc Dr. Alexander Gode assumeva le direction del recercas de IALA, manteniente contacto con professor Collinson e culminante su labor con le publication del General Report (Reporto general) de 1945, que presentava le bases theoric producite per le recercas de IALA: le regulas establite pro le eligibilitate de parolas, lor standardisation secundo prototypos etymologic, e le characteristicas general del grammatica proponite.

Al fin del Reporto, IALA presentava su lingua in le forma de tres modellos, le modello original naturalistic, un modello E, simile a occidental, e un modello K, simile al ido. On ancora non habeva decidite qual modello adoptar o adaptar.

Le natura si; un schema no:

Post le guerra in 1946 professor Andr� Martinet partiva del Sorbonne in Paris pro devenir director del equipa del recerca de IALA in New York. Pro informar se sur le opinion public concernente le nove lingua proponite per IALA ille faceva inquestas in varie paises e finalmente preparava un questionario satis grande de 127 questiones in anglese e francese e lo distribueva a expertos in varie paises pro elicitar lor commentarios super le variantes proponite in le General Report de 1945.

Responsas al questionario non esseva considerate como votos. Le personal del IALA voleva solmente considerar los con grande diligentia pro arrivar a conclusiones secundo le information que illos contineva, le datos linguistic jam disponibile, e nove datos sempre accumulante. Pro le prime vice on dava al lingua proponite le nomine interlingua.

Le anno sequente, 1947, IALA habeva elaborate un quarte variante, producente le modellos C, K, M, e P, characterisate per lor grado de proximitate al schematismo o al naturalismo.  C e K esseva le variantes schematic; e M e P, le variantes naturalistic.

Le variante C esseva similar al modello E del Reporto General, que resimilava occidental. Le variante K, quasi identic al K original, resimilava ido o espessevanto libessevate de lor defectos obvie.

Le variante P esseva le modello original naturalistic que resimilava le latino con su tempores passate in -aba, -eba, e -iba, infinitivos que terminava in -are, -ere, e -ire, e substantivos e participios passate terminante in ‑e (calore, unione, proponite).

Le nove variante terminava le tempores passate in �ava, ‑eva, e �iva e le infinitivos in ‑ar, ‑er, e ‑ir. Su substantivos e su participios habeva nulle ‑e final. Dunque illos esseva multe similar al variante C.

Iste quatro variantes esseva inviate a 3.000 personas appropriate in varie paises e esseva utilisate como le base de un sondage de opiniones demandante le variante preferite. Includite con le variantes il habeva un explication del plure argumentos in justification de cata variante.

Le resultatos del sondage monstrava un rejection decisive del variante K, le variante extrememente schematic, lo que constitueva un rejection additional del linguas del typo esperanto/ido. Il habeva un preferentia definite pro variantes P e M, le modellos naturalistic (un tendentia monstrate depost 1922 in Geneva).

Variante C, un modello minus schematic que K, habeva minus de partisanos que P e M, le modellos naturalistic. Le parlatores anglo-saxon e non-romance generalmente prefereva le variante P, elaborate principalmente per Gode, qui esseva german per nascentia e american per selection.

Le franceses prefereva le variante M, le modello offerite per Dr. Martinet, un francese. Le franceses monstrava anque un tendentia verso le variante C, que esseva plus proxime al M que al P. Dunque le solution pareva esser un compromisso inter le P de Gode, le M de Martinet, e le variante C, lassante foras de considessevation le variante K, le forma preferite per sra. Morris, le esperantista.

Le publication de interlingua:

Ben que Gode e Martinet teneva opiniones differente, secundo Martinet il non habeva ulle hostilitate inter illes. Martinet anque dubitava que IALA poterea poner su projecto in uso practic. In consequentia, in 1948 professor Martinet se dimitteva del direction del IALA, e dr. Gode le reimplaciava e produceva con su equipa le lingua final, que combinava le optime characteristicas del variantes P e M.

Tres annos additional esseva necesse pro completar le detalios. Sr. Morris moriva in 1950, e su supporto financiari finiva. Fortunatemente il habeva satis de moneta pro publicar in 1951 le Interlingua-English Dictionary de Gode con 27.000 parolas (le intention original esseva solmente 10.000). E con Hugh E. Blair, Gode publicava un grammatica complete de interlingua.

Assi terminava le studio le plus minutiose pro producer un lingua international, al costo estimate de tres milliones de francos switze. Effortios previe pro crear un lingua auxiliar pare van e illusori in comparation.

Le production de interlingua superpassa le effortios de un sol homine, le methodo sequite pro crear omne le altere linguas auxiliar, e es le resultato de travalios que durava 25 annos per equipas de linguistas que devotava un grande parte de lor tempore a iste recercas .

Personas qui cognosce le anglese o un lingua romanic pote leger a prime vista le lingua que IALA produceva, ben que illes forsan haberea necessitate de alicun studio pro usar lo activemente, proque interlingua es un simplification e standardisation del vocabulario international greco-latin con un grammatica simplicissime que usa solmente le elementos commun inter su linguas de controlo�anglese, francese, italiano, e espa�niol/portugese�sin ulle complicationes morphologic de iste linguas. E su utilitate como un instrumento practic de communication se demonstra potentissemente in omne edition de Interlingua in interlingua.

In 1953 IALA esseva dissolvite e esseva reimplaciate per le Division de Interlingua de Science Service.

(Adapatate de un articulo per F. P. Gopsill traducite in interlingua per B. C. Sexton e publicate in Panorama, januario-februario, 1991; martio-april, 1991; e maio-junio, 1991.)

[Retro a Interlinguistica]
[Vade al prime pagina]