LE RECYCLAMENTO
COMO MEDIO DE PROTECTION
DE NOSTRE AMBIENTE

In nostre societates industrial on produce benes de consumo a un rhythmo multo rapide, specialmente productos como bottilias, lattas, papiro, vestimentos, e articulos fabricate ex plasticos. Le gente anque compra nove automobiles, refrigeratores, ollas, patellas, e casserolas pro le cocina, abandonante lor articulos vetule. Iste objectos abandonate es multo valiose. On pote continuar le uso de multes ex illos e recyclar le materiales componente de alteres.

Le industria anque genera milliones de tonnas de residuos cata anno, e multes ex illos es recyclabile. Ben que multe industrias jam recycla un parte de lor residuos, on debe expander le scala de iste activitates. Le governamentos del mundo recognosce que le recyclamento es un forma rational de usar ressources que alteremente contaminarea nostre terrenos e oceanos. Multe paises ha inaugurate programmas de recyclamento a grande scala pro reducer le taxa de pollution local.

Recyclar non es un idea nove. In le natura, multe cosas se recycla continuemente. Ante le Revolution Industrial, on faceva cosas de maniera que illos durarea multe tempore, e le gente los reparava e los reteneva in loco de abandonar los.

Ma nostre economia moderne exige que on compra continuemente pro inricchir nostre corporationes industrial, e le designo de nostre productos industrial non facilita lor reparo. On sovente cambia lor designos de manieras frivole, e nostre corporationes sovente usa programmas aggressive de publicitate pro manipular le publico a creder que lor productos vetere es sin valor e que lor noves incarna le ultimo in perfection utilitari e esthetic. Il ha un continue conflicto inter iste philosophia del production industrial e le injuria seriose que illo inflige a nostre ambiente.

Nonobstante, in alicun paises como le Statos Unite e in alicun urbes como London e Curitiba in le Brasil on ha initiate programmas de recyclamento obligatori pro garantir que on non pollue le ambiente con substantias que on pote recyclar.

Le materia prime de multe cosas que nos usa in nostre casas o nostre fermas (como plasticos, nylon, e alicun fertilisantes) es le hydrocarbonos del petroleo o del gas natural, que non es ressources renovabile. Nos ha solmente un quantitate limitate de illos in nostre terra, e finalmente nos los exhaurira.

Le production del papiro recyclate exige solmente 50% del energia que esserea necesse pro le production de papiro facite ex pasta de ligno. Le production de papiro recyclate anque reduce le contamination del aqua per 35% e illo del aer per quasi 75%. Iste reduction es importante proque le fabrication de papiro libera grande quantitates de dioxido de carbono al atmosphera.

Cata anno augmenta le quantitate de residuos domestic, specialmente in le paises developpate. Circa 80% de nostre residuos domestic pote esser, in theoria, recyclate. Ma con le contamination de iste residuos solmente 60% ex illos es bastante munde pro le recyclamento. Si nos recyclava, nos poterea reducer circa 50% del quantitate de residuos que nos produce. Ma lo que nos pote recyclar depende del systemas de collection disponibile a nos, e in multe locos il non ha le infrastructura pro facilitar serie programmas de recyclamento.

In alicun urbes de Espania, Britannia, le Statos Unite, Canada, e Germania il ha systemas de collection selective del residuos domestic. Le gente qui usa iste systema de collection debe separar lor residuos recyclabile in receptaculos differente. In altere locos le gente conserva lor productos recyclabile in lor casas e postea los porta a un centro de collection de residuos recyclabile e los pone in receptaculos grande pro articulos differente.

Post colliger iste articulos recyclabile, on los classifica, munda, e transporta a plantas de tractamento. Le vitro on separa in articulos verde, marron, e transparente. Tunc on los funde. Le lattas de aluminio on preme e applatta.

On reduce a pasta articulos de papiro pro fabricar nove productos de papiro o carton. Le papiro del plus alte qualitate on pote usar como materia prime pro papiro o usate in le production de libros o pro altere usos exigente iste typo de papiro.

NOTAS STRUCTURAL

Commentarios sur le componente syntactic
del grammatica de interlingua

Part 1

Introduction a qualque parolas utile pro describer le syntaxe de linguas como interlingua:

Como le componente morphologic del grammatica de interlingua (i.e., le numero de desinentias in su nomines, pronomines, verbos, e adjectives), es multo reducite, le parte de su grammatica que ha le principal onere de communication es su componente syntactic.

Pro exemplo, le declaration Le historia europee in le seculo XX presenta un stranie mixtura de progresso e barbaritate ha duo partes principal, (1) Le historia europee in le seculo XX e (2) presenta un stranie mixtura de progresso e barbaritate. Le prime parte anque ha duo partes principal: (1) le historia europee e (2) in le seculo XX.

Le secunde parte anque ha duo partes principal, (1) presenta e (2) un stranie mixtura de progresso e barbaritate. Il es anque possible divider iste partes in componentes plus parve usque on arriva al ultime componentes, le parolas (o, plus exactemente, le parolas e lor componentes).

Comenciante con le publication del Curso de linguistica general de Ferdinand de Saussure in 1916, qualque linguistas ha date le nomine syntagma al structuras grammatic parve e grande que functiona como componentes in le architectura hierarchic del linguage.

Le syntaxe de interlingua es multo simile a illo de su linguas fonte moderne: le anglese, le francese, le italiano, e le espaniol/portugese. In iste presentation nos va examinar systematicamente le componentes syntactic que forsan es le plus utile e le plus frequente de interlingua, comenciante con le plus simple inter illos e progressante a structuras plus complicate.

A iste puncto nos va examinar le syntagma Ille canta. Generalmente on nomina un tal syntagma un proposition. Le proposition Ille canta consiste de duo syntagmas, un pronomine e un verbo que non ha �r, �te, o �nte como su ultime parte. Le propostion Le homine canta anque ha duo syntagmas. Le prime es un syntagma nominal, cuje parte central es un nomine, homine.

Al homine es anque un syntagma, cognoscite como un syntagma prepositional. Un altere syntagma importante es quando le homine canta, cognoscite como un syntagma propositional subordinate or, plus simplemente, un proposition subordinate.

Le proposition Quando ille homine canta, io es multo felice es anque un syntagma propositional cuje partes principal es un syntagma adverbial de tempore introducite per Quando e le proposition principal, io es multo felice.

Iste exemplos illustra como le syntaxe de interlingua construe propositiones grande con syntagmas minus grande cuje componentes es syntagmas etiam minus grande, omnes formante un structura architectural hierarchic.

Ben que hierarchias de syntagmas pote extender se infinitemente in le construction de un proposition, ultra un certe puncto considerationes practic de communication limita lor complexitate; e si on vole communicar clarmente, il es melior limitar se a hierarchias bastante simple.

SYNTAGMAS PROPOSITIONAL
(O PROPOSITIONES)

PRIME PARTE

Un proposition ha un syntagma nominal (generalmente un nomine o un pronomine) e un syntagma verbal que indica tempore grammatic. Il ha differente typos de propositiones secundo lor functiones syntactic e semantic.

In un conversation o un dialogo, gruppos de participantes sovente usa questiones e responsas (Ubi va Roberto? Al cinema), que pote combinar se in propositiones, e in linguage scribite, le syntagma le plus frequente es le proposition (Roberto va al cinema). Sovente il es utile usar questiones e responsas bastante simple pro clarificar como lor syntagmas contribue al structura final de un proposition plus complicate.

Nos nunc va discuter le typos de propositiones le plus fundamental:

Propositiones que indica actiones:

Ecce le formas le plus frequente de iste propositiones:

Ille parti.
Johano consola Maria.

Propositiones que classifica:

Iste propositiones usa principalmente le verbo esser e un nomine o un adjectivo, ben que on pote usar altere verbos, como devenir e semblar, con functiones simile.

Sovente on pote identificar un nomine con le question �Que es illo?� Ecce unes exemplos:

Que es illo? Un libro. >>> Illo es un libro.

Que es illo? Un computator. >>> Illo es un computator.

Que es illo? Un tabula. >>> Illo es un tabula.

Un adjectivo sovente es le responsa al question �Que typo de xxxxxxxx es illo?�

Que typo de libro es illo? Un bon libro. >>> Illo es un bon libro.

Que typo de libro es illo? Un libro grande. >>> Illo es un libro grande.

Que typo de libro es illo? Un libro utilissime. >>> Illo es un libro utilissime.

Ben que on usa esser le plus sovente pro indicar classificationes, a vices on pote usar un parve gruppo de altere verbos, como devenir e remaner:

Ille es le presidente. >>> Ille deveniva le presidente.

Illo es utilissime. >>> Illo deveniva utilissime.

Ille es le presidente. >>> Ille remane le presidente.

Illo es utilissime. >>> Illo remane utilissime.

Propositiones que indica actiones e que classifica:

Duo formas de propositiones minus frequente combina le action e le classification:

Illes le faceva lor presidente (in altere parolas, illes faceva alique, e a causa de lo que illes faceva, ille deveniva lor presidente).

Illes lo faceva interessante (in altere parolas, illes faceva alique, e a causa de lo que illes faceva, un cosa esseva/deveniva interessante).

Forsan le poter principal del linguage scribite es su capacitate de definir plus strictemente le contento semantic de un syntagma nominal o verbal per le addition de altere syntagmas. Ma in le conversation il ha altere factores importante que indica, pro exemplo, emotiones, que on pote exprimer con minus subtilitate in forma scribite. Il ha anque conversationes cuje scopos non es tanto communicar information como mantener relationes cordial.

(Hierarchias de classificationes que on pote formar con esser es simile a lo que le mathematicos studia in le theoria de gruppos quando illes classifica le relationes inter gruppos e subgruppos que forma parte de un �universo�. Le membros de omne culturas del mundo usa iste capacitate pro nominar e definir lo que illes trova utile e importante. On anque debe adder que omne culturas face iste classificationes secundo normas a vices multo differente. Isto indica que si Platon habeva potite studiar lo que le anthropologos nunc studia, forsan ille nunquam haberea developpate su theoria de formas.)

Le elaboration de syntagmas verbal con syntagmas adverbial.

Le plus simple maniera de elaborar un syntagma verbal es con un adverbio:

Ille parti nunc.

Como multe altere syntagmas, adverbios es associate con questiones que indica diverse relationes:

Quando parte ille? Nunc. >>> Ille parte nunc.

Ubi es ille? Hic. >>> Ille es hic.

Como curre ille? Rapidemente. >>> Ille curre rapidemente.

Il es possibile comparar adverbios pro inequalitate . . .

Carlo curreva rapidemente.

Roberto curreva minus rapidemente.

Sven curreva plus rapidemente.

Alicia curreva minus rapidemente que Johano.

Helena curreva plus rapidemente que Roberto.

. . . e pro equalitate:

Gustavo curreva tan rapidemente como su amicos.

Ultra adverbios, il ha un altere syntagma adverbial importante que usa prepositiones. Vamos examinar ambes brevemente:

Adverbios:

Ubi va ille? Illac.

>>> Ille va illac.

Quando explicara ille iste problema? Postea.

>>> Ille explicara iste problema postea. Postea ille va explicar iste problema.

Syntagmas prepositional:

Quando explicara ille iste problema? Post le conferentia >>> Ille va explicar iste problema post le conferentia. Post le conferentia ille va explicar iste problema.

Ubi explicara ille iste problema? In su bureau.

>>> Ille va explicar iste problema in su bureau.

Quando e ubi explicara ille iste problema?

Post le conferentia in su bureau.

>>> Ille explicara iste problema post le conferentia in su bureau.

>>> Post le conferentia ille explicara iste problema in su bureau.

Il ha un tertie syntagma adverbial importante: Un proposition dependente adverbial que, como le syntagma preposistional, ha duo partes, un conjunction subordinante (quando in le proxime exemplo) e un proposition:

Quando explicara le professor iste problema? Nunc.

>>> Nunc le professor explicara iste problema.

>>> Le professor nunc explicara iste problema.

>>> Le professora explicara nunc iste problema.

>>> Le professor explicara iste problema nunc.

Quando explicara le professor iste problema? Post le conferentia.

>>> Le professor explicara iste problema post le conferentia.

>>> Post le conferentia le professor explicara iste problema.

Quando explicara le professor omne iste problemas fundamental? Quando le conferentia habera publicate su discopertas in forma scribite sur le Rete.

>>> Le professor explicara omne iste problemas fundamental quando le conferentia habera publicate su discopertas in forma scribite sur le Rete.

>>> Quando le conferentia habera publicate su discopertas in forma scribite sur le Rete, le professor va explicar omne iste problemas fundamental.

Iste exemplos demonstra que on pote ganiar plus precision semantic con un syntagma prepositional que con un sol adverbio e que un proposition adverbial pote includer un quantitate de information etiam plus grande que un adverbio o un syntagma prepositional.

[Retro a Curso]
[Vade al prime pagina]