Le Periodo Inter le Prime e le Secunde Guerras
Mundial:
Durante
le secunde decada del seculo XX, le populos del paises que habeva participate in
le Prime Guerra Mundial voleva oblidar le violentia militar que habeva causate
tante sufferentia a illes. Pro multe sectores del population, lor conditiones
economic gradualmente meliorava usque le puncto que il esseva facile perder se
sovente in celebrationes e soirees.
Ma
sectores belliciste german e francese menaciava le apparente stabilitate de ille
annos. Nonobstante, duo homines, Stressemann de Germania e Briande de Francia,
travaliava conjunctemente con bon successo pro mitigar bastante iste hostilitate.
In
februario, 1925, Germania inviava un memorandum a Anglaterra, Francia, e Italia
proponiente un pacto cuje provision principal esseva le renunciation del
violentia militar como medio de resolver problemas diplomatic inter le nationes.
Ecce le resultatos producite per iste conferentia:
(1)
Le recognoscimento del governamento german que Alsace e Lorraine esseva francese
e que Eupen e Malmedy esseva belge.
(2)
Un accordo francese pro studiar le prompte evacuation del area del Rheno de
Germania, que Francia habeva occupate como un garantia que le germanos
satisfacerea le obligationes imponite sur illes per le tractato de Versailles.
(3)
Un maniera plus facile de pagar le reparationes de guerra exigite a Germania
secundo le Tractato de Versailles.
(4)
Appoio a Germania pro affiliar se al Societate de Nationes.
Le
negotiationes sur le frontieras oriental de Germania (con Polonia e
Chechoslovachia) lassava iste problema sin solution, e le negotiantes postponeva
le problema pro resolution eventual per un tribunal international de arbitrage (Pacto
del Este).
Le
spirito de Locarno produceva un pacto planificate principalmente per duo
diplomates, un francese e un statounitese: le Pacto Briand-Kellog, cuje
provision le plus importante esseva le renunciation del guerra como un medio pro
resolver difficultates inter le paises signatori del pacto, le qual esseva multo
popular inter le nationes del mundo, e quasi omne illos lo signava.
Un
altere passo importante esseva le pacto Young (illo porta le nomine del
diplomatico american qui esseva le presidente del commission que lo redigeva in
1929), que reduceva e postponeva le reparationes de guerra exigite a Germania.
Iste pacto reimplaciava le plan Dawes, un altere initiativa statounitese, que
produceva resultatos impracticabile.
Le
Decada de Developpamento Economic:
Al
fin del Prime Guerra Mundial, le potentias principal passava trans un periodo
critic durante le qual illos convertiva lor economias bellic al production
civil. Iste conversion causava un depression in 1920, que nonobstante esseva
bastante breve.
In
le annos 1923 e 1924 un expansion sin precedentes transformava le industria e le
commercio international. Su foco principal esseva le economia del Statos Unite,
que eventualmente esseva responsible pro 42% del production industrial del mundo.
In
Europa, le potentias traditional e Chechoslovachia habeva le taxa de crescimento
economic le plus grande.
In
Asia, Japon continuava con un successo general su planes de expansion economic.
Le
Union Sovietic developpava su economia secundo planes centralisate independente,
le quales insulava iste pais del economia international dominate per le Statos
Unite.
Le
expansion economic del paises occidental accelerava a un rhythmo unic in omne le
historia mundial. Le demanda pro articulos industrial developpate in le seculo
XX (radios, automobiles, refrigeratores) accelerava, deveniente accessibile al
consumitor general a causa de nove systemas de credito pro vender los.
Ma
con iste expansion industrial multe fabricas eventualmente produceva un
quantitate de productos que le mercato non poteva absorber, e un crise economic
developpava quando multes de iste fabricas debeva suspender lor operationes, e
le gente qui habeva travaliate in illos non habeva le moneta necesse pro comprar
lo que illes habeva producite.
Le
Crise de 1929:
Le
24 de octobre de 1929, un dia que passarea al historia como jovedi nigre,
le mercado de valores de New York, post un ascension frenetic que habeva durate
unes annos, cadeva precipitatemente, Le panico sasiva le communitate financiari,
e le incubo de un nove, forte, e durabile crise economic levava su capite
repulsive. Multe investitores cadeva in le ruina. Un numero bastante grande de
illes se suicidava.
Unes
investitores, timente que le valor de lor actiones esseva plus alte que le valor
productive del industria american, comenciava vender los. Iste timor sasiva un
crescente numero de investitores, qui anque voleva vender lor actiones, e le
precios de omne illos descendeva rapidissemente como un bolla de plumbo,
producente un forte depression que se prolongarea in le Statos Unite usque le
eruption del Secunde Guerra Mundial.
Iste
crise affectava altere paises de formas multo disequal. Generalmente paises como
Germania e Anglaterra, que exportava multe productos al Statos Unite e cuje
economias dependeva fortemente de creditos american, experientiava simile crises
economic.
Quando
le Statos Unite non poteva inviar dollars a iste paises, lor transactiones
international se reduceva fortemente, e illos non habeva altere fontes de moneta
pro financiar lor proprie importationes. Illos tunc non poteva cambiar lor
moneta imprimite contra auro, e le systema monetari international collabeva.
Con
iste collapso general, multe paises limitava lor importationes in un effortio
pro proteger lor proprie industrias, limitante le commercio international, que
se reduceva a un taxa de 33% inter 1929 e 1932.
Iste
depression anque affectva paises cuje economias dependeva del exportation de
productos agricole proque illos habeva perdite lor mercatos in le paises
industrialisate, le quales non poteva comprar le cereales que illos necessitava,
e grande sectores de lor population habeva problemas con le fame.
Iste
reduction precipitate in le production affectava 30.000.000 individuos, le
mitate de illes americanos, e 20% de illes germanos. Iste miseria generalisate
causava le eruption de nove currentes politic socialistic e fascistic. In le
Statos Unite, le governamento de Franklin Roosevelt evitava un disastre total
pro le classe regente american per concessiones ben calibrate al classes
medie. Ma in Germania, Hitler usava le crise economic multo habilemente pro
ingenerar le collapso del republica Weimar e sasir le governamento german.
Developpamentos
Sociopolitic in le Europa Occidental e le Statos Unite inter 1920 e le Secunde
Guerra Mundial:
In
despecto del triumpho sur Germania al fin del Prime Guerra Mundial, le tradition
democratic liberal del paises europee passava per un serie de crises.
Alicun
paises poteva recuperar lor traditiones liberal post haber concedite a lor
ministros executive le autorititate quasi dictatorial del quales illes habeva
besonio pro prosequer le guerra.
In
altere paises, le tensiones del guerra eventualmente produceva crescente
conflictos inter lor partitos politic que alterava fundamentalmente lor politica
national, producente governamentos de coalition que inaugurava programmas
sovente incoherente, le quales causava dubitos sur le viabilitate de lor
systemas democratic traditional.
Iste
crises incoragiava le emergentia de duo nove currentes politic, le communismo e
le fascismo. Pro neutralisar le crescente fortia de iste movimentos socialistic
e communistic, le classes ric sovente appoiava movimentos fasciste que
promitteva proteger lor interesses economic si illes les concedeva le directo a
establir governamentos totalitari.
Altere
paises que habeva ganiate lor independentia a causa del guerra habeva
populationes sin traditiones democratic qui habeva impatientia con le
inefficientia e incertitude del politica democratic. Iste inexperientia e
impatientia sovente produceva regimenes despotic in certe paises del centro e
del este de Europa.
Le
Equilibrio Stabile de Anglaterra:
Ben
que le convulsiones economic e social affectava omne le paises del Europa
occidental, Anglaterra escappava le major parte de illos a causa de su
equilibrio politic interne traditional, su position financiari forte, e su bon
fortuna de non haber essite invadite durante le guerra.
Ma
post le guerra le centro de gravitate financiari moveva de London a New York. Le
Statos Unite (e etiam Japon in le oriente) ganiava un parte grande del del
mercatos que antea le angleses controlava. Le debito que Anglaterra habeva
contrahite con le Statos Unite durante le guerra habeva augmentate a unes
32.000.000.000 francos de auro, e le governamento britannic habeva un altere
debito public de 196.000.000.000 francos de auro contrahite durante le guerra.
Le
carbon, que habeva essite primordial como fonte de energia durante le seculo XIX,
jam non habeva su importantia anterior proque le petroleo nunc generava le
electricitate usate in le fabricas del mundo. Omne iste factores assecurava que
Britannia non recuperarea su hegemonia mundial industrial e financiari.
Le
syndicatos del obreros britannic deveniva un factor de crescente importantia in
le politica national britannic, e in 1926 le syndicatos anglese poteva causar le
cessation de omne activitates laboral in un exopero general.
Le
imperio britannic anque comenciava su disintegration durante iste periodo. Le
angleses habeva perdite lor suprematia naval al Statos Unite; e post le Prime
Guerra mundial, le colonias britannic anque voleva lor proprie independentia
como le nove paises europee. In 1926 emergeva le Commonwealth
of Nations, un confederation laxe del previe colonias britannic.
Le
Equilibrio Inestabile de Francia:
Multe
battalias del Prime Guerra Mundial habeva loco in Francia, que habeva perdite
multe de su infrastructura physic e economic. Francia anque habeva debitos
interior e exterior (le debito francese al Statos Unite e a Anglaterra habeva un
total de $5.000.000.000), e le indemnisation de Germania poteva pagar solmente
un parte de iste onere financiari.
Le
Tertie Republica Francese:
Durante
omne su historia, le Tertie Republica de Francia habeva partitos que advocava
omne le partes del spectro politic del plus sinistre al plus dextre, ma
immediatemente post le guerra nulle de iste partitos poteva stabilisar le
governamento francese. In un periodo de 15 menses il habeva cinque cambios de
governamento. Le depression economic mundial que comenciava con le crise
economic del Statos Unite anque impejorava le instabilitate politic francese.
Un
coalition de socialistes, radicales, e communistas ganiava un victoria in le
electiones de 1936, e Leon Blum, un homine de grande prestigio, habeva le
opportunitate de governar Francia. Durante iste periodo le salarios del obreros
francese augmentava per un taxa de 15%, e le horas de labor cadeva a 40 per
septimana. Ma un devaluation inevitabile del franco e altere problemas economic
causava un crise general in Francia e Blum debeva demitter se.
Ben
que prolificava varie gruppos de fascistas francese, nulle de illos ganiava
bastante potentia pro sasir le governamento, e le Tertie Republica durava usque
le invasion de Francia per le Nazis durante le secunde guerra mundial.
[Retro a
Curso]
[Vade al prime pagina]